چکیده:
دخالت دولت در اقتصاد از دیرباز یکی از موضوعات مورد بحث بسیاری از اقتصاددانان بوده است. در رابطه با اندازه ی دولت و تاثیر آن بر رشد و توسعه ی اقتصادی، نظریات گوناگونی وجود دارد. یک نظریه بیانگر این است که دولت بزرگ تر برای دستیابی به اهدافی چون کارآیی و رشد اقتصادی زیان آور است. در نقطه ی مقابل این نظریه برخی عقیده دارندکه دولت نقش مهمی در فرایند توسعه ی اقتصادی به عهده دارد و دولت بزرگتر را به موتور توسعه ی قوی تر برای اقتصاد تشبیه می کنند. در هر صورت اندازه ی بزرگ دولت یکی از مهم ترین ویژگی های کشورهای در حال توسعه و کمتر توسعه یافته می باشد، به طوری که اغلب بخش های اقتصاد در این گونه کشورها از جانب دولت مدیریت و تامین مالی شده، و دولت ها در این گونه کشورها با کسری شدید بودجه مواجه هستند. بنابراین، عمده ی تغییرات در این دسته از کشورها، تحت تاثیر اندازه ی دولت آنها قرار می گیرد، و همین امر سبب شده که تلاش های زیادی در جهت بررسی تاثیر اندازه ی دولت بر متغیرهای مختلف اقتصادی انجام شود. از این رو هدف این مطالعه، تحلیل تاثیر اندازه ی دولت بر شاخص توسعه ی انسانی است؛ تفاوت و نوآوری این مطالعه با سایر مطالعات، در روش تحلیل بکار گرفته شده است؛ بطوری که تا بحال این موضوع از طریق روش رگرسیون وزنی جغرافیایی (GWR) مورد بررسی قرار نگرفته است، این روش دارای قابلیت های ویژه ای است که در مقاله به آن پرداخته شده است. کشورهای عضو سازمان کنفرانس اسلامی به عنوان کشورهایی که بیشتر از مجموعه ی کشورهای در حال توسعه و کشورهای کمتر توسعه یافته تشکیل شده اند، به عنوان جامعه ی آماری مورد بررسی انتخاب شده است. نتایج برآورد مدل نشان می دهد که استفاده از روش های معمول اقتصادسنجی برای این نوع داده ها که مکانمند هستند فاقد اعتبار بوده و الزاما باید از روش های اقتصادسنجی فضایی بهره گرفت که روش وزنی جغرافیایی کاملا منطبق بر داده های مورد استفاده است. نتایج حاصل از روش وزنی جغرافیایی نشان دهنده تاثیر مثبت و معنی دار اندازه دولت بر توسعه انسانی در کشورهای مورد مطالعه است.
خلاصه ماشینی:
"قانون و نظم، حمایت از حقوق مالکیت، امنیت، نظام پولی پایدار، ایجاد زیرساختها مثبت: ایجاد امنیت برای سرمایه گذاری ایجاد زمینه مناسب برای عملکرد بخش خصوصی کاهش هزینههای مبادله با توجه به گسترش سیستم قضایی منفی: افزایش فزاینده مخارج دولت ایحاد استقراض کاهش انگیزه برای سرمایه گذاری جایگزینی دولت نسبت به بخش خصوصی و درنتیجه بازدهی کاهنده بهرهوری ناکارآمدی سیستم دولت به هنگام تشویق و تنبیه نسبت به بخش خصوصی ادامه جدول شماره 2- عناصر تاثیرگذاری و نتیجه اثر نقش دولت در اقتصاد از دیدگاه نظریهپردازان توسعه شومپیتر و کیزنر بازار دارای مکانیسمی است با هوشیاری کامل بوده و تصمیمگیری در آن و نتایج حاصل از تصمیمگیری از سرعت لازم برخوردار است، در حالیکه این پدیده در بخش دولتی بسیار آهستهتر و کندتر است.
1% level **= significant at 1% level *= significant at 5% level شکل شماره 2- نتایج حاصل از مدل رگرسیون وزنی جغرافیایی برای اندازه سرانه دولت در کشورهای اسلامی 4- نتیجهگیری با توجه به فرضیههای مطرح شده و در راستای هدف مقاله نتایج زیر قابل حصول است که هم هدف مقاله را تامین میکند و هم به فرضیههای تحقیق پاسخ داده شده است: 4-1- با توجه به فرضیه اول اندازه دولت بر توسعه انسانی در روش اقتصادسنجی فضایی (GWR) دارای تأثیر منفی بوده (دارای ضریب 72/0-) و درنتیجه فرضیه اول رد میشود، یا به عبارت دیگر قابل تأیید نیست."