چکیده:
محسن کدیور یکی از پژوهشگران نوگرای معاصر است. یکی از دغدغه های ایشان (و از مباحث ممتاز در فضای روشنفکری) چگونگی استناد به دین است. در این نوشتار، نحوة استدلالها و نیز قوت و کارایی استنادات آقای کدیور، در مبحث ذکرشده، مورد نقد و بررسی قرار می گیرد. نویسنده ـ در مقام نقد ـ ابتدا شاخص های صحیح امامت و تعریف تشیع را از دیدگاه کدیور بررسی می کند و سپس به نقد آنها از دیدگاه امامت، علم علوی و توصیف اهل بیت (علیهم السلام) در نهج البلاغه، تحلیل تأکید امیرالمؤمنین بر افضلیت خویش و... می پردازد. وی در ادامه، نحوة مواجهه کدیور با نهج البلاغه را نقد کرده و ادعاهای ایشان را بی دلیل می داند و در نهایت، با بیان ضرورت توجه به شرایط اجتماعی در زمان صدور هر سخن، مقاله را به پایان می رساند.
خلاصه ماشینی:
"* مواردی در نهج البلاغه به چشم می خورند که امیرالمؤمنین (علیه السلام) در آن ها به افضلیت و اولویت خویش بر دیگران اشاره می کند؛ اما افضلیت در علم و بصیرت و تهذیب نفس، اولا با داشتن علم غیبی و لدنی، عصمت، نص الهی و انتصاب نبوی (صلی الله علیه وآله) تعارض ندارد و ثانیا امام (علیه السلام) همه این ویژگی ها را در مورد خود و اهل بیت (علیهم السلام) مطرح فرموده است.
نخستین ویژگی مورد بحث در امامت، انتصاب الهی و معرفی از سوی پیامبر (صلی الله علیه وآله) و پاسخ به این سؤال است که آیا خداوند، شأن پیشوایی برای امام قرار داده و مردم را ـ از طریق نص نبوی ـ موظف به تبعیت از او نموده است یا نه؟ آقای کدیور می گوید: علی (علیه السلام) خود را عالم نامیده.
[29]» آقای کدیور چنین نتیجه می گیرد: احتجاج هایی که شده در این حد است؛ این احتجاج ها کجا و مطالبی که در قرن ما گفته می شود (یعنی اتکای امامت بر نص الهی، نصب پیامبر (صلی الله علیه وآله) عصمت و علم) کجا؟ [30] در مقام نقد می گوییم: در این ماجرا، پاسخ امام متناسب با استدلال مهاجرین بوده است و ـ همانطور که اشاره کردیم ـ احتجاجات امام، در این حد نبوده و خود ایشان جابه جا نص، نصب و علم را مطرح کرده اند و عصمت نیز از سخنان ایشان منتج می شود."