چکیده:
سرمقاله نهتنها در روزنامههای کاغذی بلکه در فضای سایبر نیز جایگاه مهمی دارد.سرمقالهنویسی فن و هنر و دانشی است که کارکردهایی همچون اگاهیرسانی،ایجاد تغییر،تفکر و انگیزش،تبلیغ و تهییج،پاسبانی از دموکراسی،روشنگری،هنرآفرینی،روابط عمومی و یادماننویسی دارد.این مقاله با ارائه تعریف سرمقاله و کارکردهای ان به تشریح مدل زنجیرهء اثر سرمقاله میپردازد.همچنین مراحل این زنجیره که عبارتاند از تولید پیام یا طرح موضوع از سوی سرمقالهنویس،دریافت پیام و تعمق مخاطب،بحث و تبادلنظر و اثربخشی اجتماعی آن را به بحث میکشد.درعینحال زنجیرهء اثر سرمقاله را در سه موقعیت توقف،زایش و جهش بررسی میکند.در نهایت میکوشد ضمن بیان ویژگیهای سرمقالهنویسی به ارائهء راهکارهایی برای مطلوبتر نوشتن سرمقاله بپردازد.در این راستا نیز 101 راهکار برای نگارش سرمقاله که براساس پژوهش نگارنده در زمینهء عناصر فاعلی،فعلی و زمان و مکان و منظور سرمقاله است،ارائه میشود. البته گفتنی است هرچند نویسنده و راائه دهندهء این مدل از نام''زنجیرهء اثر سرمقاله‘‘بهره میجوید اما این مدل برای انواع ارتباطات میتواند مورد استفاده قرار گیرد.
خلاصه ماشینی:
"(به تصویر صفحه مراجعه شود) مدل زنجیرهء اثر سرمقاله لازم به ذکر است که برگرفتن نام مدل''زنجیرهء اثر سرمقاله‘‘فقط به دلیل موضوعیت داشتن با این مقاله است زیرا این مدل که توسط نویسنده ارائه شده است برای انواع گوناگون ارتباطات میتواند مصداق داشته باشد.
بهطور روشن باید گفت وقتی یک فیلسوف،فلسفهای را بیان یمکند، روزنامهنگار آن را عملیاتی میکند و برحسب موقعیتی که در جامعه پیش میآید میتواند یادداشتی بنویسد و از زاویهای به موضوع نگاه کند که نشان دهد چرا دیدگاه آن فیلسوف درست است و اتفاقا خود آن فیلسوف هم با لذت از آن مطلب استفاده میکند.
پایل مینویسد: برای اعتبار حرفهای خود وصلابت بحثها باید حقوق طرفهای دیگر بحث را مدنظر داشته باشید،این عمل باعث میشود تا خواننده احساس کند که موجودیت طرفهای دیگر بحث به رسمیت شناخته شده و خواستههای آنان در سرمقاله در نظر گرفته شده است.
انتقال با حالتهای شدیدی یا تضعیفی با بیان این نکته که هریک از چهار مورد بالا بر محور حداقلی-حداکثری حرکت میکند ضرورت دارد بدانیم پس از مرحلهء بحث،سرمقاله میتواند با پذیرش مخاطب شکل عملیاتی به خود بگیرد.
همچنین اگر از توان و ظرفیت مطلوب برخوردار باشد،کارآمدتر عمل کند و به مخاطب یا مخاطبان دیگر منتقل شود در این صورت گسترش حوزهء اثر سرمقاله را به دنبال خواهد داشت.
به این ترتیب عنوان اصلی روزنامه آن تیزی نیست که تیر را مشخص میکند و این وظیفه میماند برای سرمقاله(یا هر چیز دیگرش که بخوانند)،که حتی اگر موضوع آن با روزنامههای دیگر یکی باشد،محتوا و پیامش یکی نیست."