خلاصه ماشینی:
از این کوری ظاهر که اینهمه جانگزا و مایه ترحم است کوری باطن یعنی جهل و نادانی و بیخبری از جنبش جهان وجود جانگزاتر و ترحمانگیزتر است؛ زیرا شما میتوانید لذت نبردن از محسوسات را با مردانگی و صبر تحمل کنید ولی هرگز راضی نمیشوید که با دیگر افراد بشر از همه جهت یکسان باشید ولی مانند بهائم و چارپایان روزگار برید و از خود و نیروی خویش بیخبر بمانید و ندانید که در این گیتی چکارهاید و برای چه بوجود آمدهاید و چه وظیفهای در جهان حیات بشما محول است و جز خوردن و خفتن و از بامداد تا دیری از شب گذشته مانند حیوانات جان کندن زندگانی دیگری هم هست.
مقصود از این قانون اینستکه دولت ایران در ظرف ده سال در تمام نقاط کشور دبستانهائی تأسیس کند که در آن همه کودکان خردسال اعم از شهری و روستائی بطور اجبار تعلیمات ابتدائی که عبارت از خواندن و نوشتن و حساب و مختصری تاریخ و جغرافیای کشور ایران باشد بطور رایگان فرابگیرند و مخارج آنرا مردم کشور بطیب خاطر بوسیله مالیات تعهد کنند یعنی وزارت فرهنگ دستگاه بزرگ خود را برای تعمیم سواد و در مدت ده سال طوری بکار اندازد که پس از آن در کشور اطفال بیسواد پیدا نشوند.
یک نان بدو روز اگر شود حاصل مرد#وز کوزه شکستهای دم آبی سرد محکوم کم از خودی چرا باید بود#یا خدمت چون خودی چرا باید کرد وانگهی این قانون تعلیماتی را مقرر ساخته است که با استخدام اداری ناسازگار است و تنها موادی را معین کرده است که جنبۀ عمومی دارد و در هنگام اجرای آن نیز باید مواظبت بسیار بعمل آید که تعلیمات رایگان خود کمک و مساعدتی بکار و پیشۀ صاحبان حرف و صنایع و دهقانان و کشاورزان ما باشد و مایۀ گمراهی آنان نشود.