چکیده:
پس از حمله ایران به هرات در زمان ناصرالدین شاه و تلاش حکومت قاجار برای کنترل این قسمت از قلمرو خود، انگلیس نسبت به این امر واکنش نشان داد و با حمله به جنوب ایران، قسمت هایی از فارس و خوزستان را متصرف شد که به تبع آن، ایران با قبول شرایط انگلیس، حاکمیت آن دولت بر افغانستان را به موجب عهدنامه پاریس به رسمیت شناخت. پس از عقب نشینی انگلیس از جنوب ایران، سربازان این کشور، چند توپ مستقر در ساحل ایران را مصادره نمودند و همراه خود بردند که این امر، موجب مخالفت و اعتراض ناصرالدین شاه به حکومت انگلیس شد و در پی آن، وی در مکاتبه ای به امین الملک دستور می دهد که پیگیری های لازم را برای عودت چند قبضه توپ ذکر شده به ایران بنماید. در این تحقیق، ضمن بررسی این مکاتبه و شرح و توضیح نکات موجود در آن، به نقد و بررسی این سند پرداخته شده است و برخی نکات پنهان و مغفول در معاهده پاریس که براساس این سند، روشن می گردد، برای مخاطب تشریح شده است که مطالب ذکر شده می تواند در تقویت و بالا بردن غنای تحقیقات مربوط به این واقعه و دوره، مفید باشد.
خلاصه ماشینی:
"سال یازدهم،شمارۀ 42-بهار 1389،صص 121-119 بررسی یک سند مربوط به دورۀ قاجار* علی اکبر عاصیان** کیده {IBپس از حملۀ ایران به هرات در زمان ناصر الدن شاه و تلاشحکومت قاجار برای کنترل این قسمت از قلمرو خود،انگلیس نسبتبه این امر واکنش نشان داد و با حمله به جنوب ایران،قسمتهایی ازفارس و خوزستان را متصرف شد که به تبع آن،ایران با قبول شرایطانگلیس،حاکمیت آن دولت بر افغانستان را به موجب عهدنامۀ پاریسبه رسمیت شناخت.
مؤلف منتظم ناصری در جلد سوم جزء وقایع سال 1858/1275 مینویسد: جناب فرخخان امین الملک سفارت کبری و مأموریت خود را به پایان رسانده،در ماه ربیع الاولوارد دارالخلافه و شرفیاب حضور همایون شده،به یک قطعه گل کمر مرصع ممتاز و یک ثوب جبۀترمۀ کشمیری حاشیهدار از ملابس خاصه،مخلع و سرافراز گردید(اعتماد السلطنه،1367:1811/3)در سال 1858/1275 که میرز خادق نوری قائم مقام پس از ملقبشدن به امین الدوله به وزارت کشور که در آنزمان مهمترین وزارتخانهها بود،منصوب شد،به دلیل اینکه در هیئت دولت برای صلاح مملکت حرفهایی میزد،ناصر الدین شاه نسبت به وی خشمناک شده به بهانۀ ضعف مزاج و پادرد شدید،او را از کار به کلی برکنار نمود وحتی لقب را از او گرفت و به فرخخان امین الملک داد و فرخخان کاشی از این تاریخ ملقب به امین الدوله شد.
وی حتیبعد از انتخابشدن به صدارت،این شغل را همچنان در اختیار داشت،تا اینکه در اواسط دوران صدارتش(/12711854)به دستور ناصر الدین شاه این سمت به میرزا عنایت الله امین لشکر واگذار شد،ولی پس از فوت امین لشکر(1856/1273)میرزا آقاخان فرزند خود میرزا داوود خان را که 15 سال بیشتر نداشت،وزیر لشکر نمود که تا سال1858/1275،یعنی زمان عزل پدرش از صدارت،در این سمت باقی ماند."