چکیده:
آثار دانشگاهی به عنوان منبعی حیاتی در توسعه صنعتی جوامع نگریسته می شوند. در این میان آن چه که از دیدگاه حقوقی از اهمیت بالایی برخوردار است، تعیین و شناخت حقوق مربوط به این آثار است. در این مقاله ابتدا حقوق مالکیت فکری آثار دانشگاهی تعریف شده؛ در گام دوم عناصر ضروری که برای خلق آثار دانشگاهی نیاز است، از جمله پدیدآورنده، وجود شخصیت حقوقی خاص به نام دانشگاه، وجود قرارداد استخدامی و اثر پدیدآمده معرفی گردیده و در انتها سه معیار مهم دکترین کار در برابر مزد، استفاده گسترده از منابع دانشگاهی و قرارداد انتقال مالکیت، که در دانشگاه های معروف کشورهای غربی در باب تعیین مالکیت این آثار، مورد استفاده قرار می گیرد، در مقایسه با بعضی از دانشگاه های ایران، همراه با قوانین موضوعه حقوق مالکیت فکری کشورمان، مورد مقایسه و تجزیه و تحلیل قرار گرفته است.
Academic works are considered as a critical source for the technology development of countries. In this article، the intellectual property rights of academic works at universities were، first، defined. In the next stage we examined the essential elements which are needed to create these works including; the creator، a special legal-person on behalf of university، existence of employment contract، and the created work. Also about the ownership of the intellectual property that is created in university، three criteria including work for salary، substantial use of university resources and transfer of ownership contract that are used in famous universities in western countries were introduced. We compared these criteria with what is used in some of Iranian universities along with intellectual property law of Iran and examined legal status of ownership for these works in three positions above.
خلاصه ماشینی:
"تئوری کار در برابر مزد هر چند راه حل مناسبی برای حلاختلافات در مورد مالکیت آثار دانشگاهی است،ولی اینتئوری نیز به مطلق بودن این تئوری بیان میدارند که اساتید تنهابرای آموزش و راهنمایی پژوهشگران و دانشجویان نیز تنهابرای پژوهش استخدام و در قبال آن حقوق دریافت میکنند واگر اثری در این راستا پدید آمد به این معنا نیست که حقوقتسلیم شده عوض اثر پدید آمده باشد،بلکه حقوقی که به اینافراد پرداخت میشود،عوض کاری است که انجام میدهند.
در مبحثی که در مورد مالکیت آثار دانشجویی دانشگاهکالیفرنیای جنوبی اشاره شد،علاوه بر اینکه دو قاعده"کار دربرابر مزد"و قاعده"استفاده گسترده از منابع دانشگاهی"بهعنوان دو معیار تعیین مالک حقوق فکری آثاری که دردانشگاه مزبور توسط اعضای آن پدید آمده است ارائه نموده،در بند 2 همان بخش عبارت زیر را بهعنوان معیاری دیگر درتعیین مالکیت حقوق فکری این آثار ارائه میکند: «اثر به واسطه یک قرارداد حمایت مالی یا در اثر یک"قرارداد انتقال مالکیت"به دانشگاه پدید آمده باشد یاتوسعه یافته باشد و...
در خطمشی حقوق مالکیت فکری دانشگاه اکلاهاما آمریکادر بخش حقوق مربوط به اختراعات در بند الف ذیل عنوانمالکیت در این زمینه آمده است: «تمام اکتشافات و اختراعات خواه قابل ثبت باشد یانباشد،شامل هر نوع اختراعی و همینطور تمام اختراعات(داخلی و خارجی)که از آن منشاء میگیرد و تمامتقاضاهایی که برای چنین اختراعاتی توسط اعضای هیاتعلمی دانشگاه،کارمندان یا دانشجویان دانشگاه اکلاهاماایجاد شود یا از آن ناشی شود،خواه در رشته و یا حوزهاستخدامی که دانشگاه آنها را بدین منظور استخدام کردهاست یا به صورت قابل ملاحظهای با استفاده از امکاناتدانشگاه یا اعتباراتی که دانشگاه تهیه کرده است یا توسطدانشگاه پدید آمده،باشد مالکیت آن به دانشگاه تعلق داردو از اموال دانشگاه اکلاهاما محسوب میشود»[33]."