چکیده:
مدح و ستایش یکی از درونمایه های مهم ادبیات فارسی است که از قدیمترین ایام تا روزگار معاصر به شکلهای مختلف در شعر شاعران و آثار ادیبان جلوه یافته است . این نوع ادبی در مسیر تکاملی خود دوره های متفاوتی را پشت سر گذاشته است ؛گاه مدح و ستایش با زبان ومعیارهای کاملا«روشن و واقعی صورت گرفته و گاه بتدریج با زبانی پیچیده و با معیارهایی خاص مورد توجه واقع شده است . خاقانی، که بزرگترین قصیده سرای قرن ششم هجری است در شصت قصیده به ستایش صاحبان قدرت یا خرد پرداخته و با معیارهای خاص خود آنها را به دلیل فضایل واقعی و یا با هدف ترغیب به آراستگی به فضایل و دوری از رذایل ستایش کرده است . این مقاله، که به شیوه سندکاوی اطلاعات خود را فراهم ، و به شیوه توصیفی ،تحلیلی و توضیحی آنها را ارائه کرده در صدد است با ارائه توضیحاتی در مورد دشواریهای شعر خاقانی به تفسیر و تبیین قصاید مدحی وی بپردازد.از یافته های مهم این پژوهش می توان به عمق اندیشه های خاقانی ، احاطه و آگاهی او بر مسائل قرآنی ، حدیث ، فلسفه،کلام ، عرفان ،آیین مسیح ، طب ،نجوم ،سعی در دشوارگویی، ایجاد شبکه های معنایی زبانی و زیباشناختی بین تمام عناصر شعر ، انتخاب ممدوحانی که شایستگی ستایش داشته اند و به طور کلی ، بازتاب تمام فرهنگ شروان عصر خاقانی در اشعار او اشاره کرد.
خلاصه ماشینی:
"نشریۀ ادب و زبان دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی دانشگاه شهید باهنر کرمان دورۀ جدید،شمارۀ 27(پیاپی 24)بهار 89 قصاید مدحی خاقانی* (علمی-پژوهشی) مریم ایرانمنش کارشناس ارشد دانشگاه شهید باهنر کرمان چکیده مدح و ستایش یکی از درونمایههای مهم ادبیات فارسی است که از قدیمترین ایام تا روزگار معاصر به شکلهای مختلف در شعر شاعران و آثار ادیبان جلوه یافته است.
اتابیک ایلدگز که از غلامان مسعود سلجوقی بود حکمران آذربایجان شد و پس از چند سال استقلال یافت و چون در 568 مرد،پادشاهی آن دیار را برای فرزندان خود گذاشت و ایشان از ناتوانی سلجوقیان بهرهمند شدند و برخی از نواحی را که جز قلمرو آل سلجوق بود گرفتند و تا سال 622 فرمانروایی داشتند و چون دربار ایشان به آداب دربار سلجوقی تشکیل یافته بود در ترویج زبان فارسی کوتاهی نکردند و به همین سبب بیشتر شاعران معروف قرن ششم ایران چه در آذربایجان و چه در عراق از جمله خاقانی شروانی از ایشان بهرهمند شدهاند(همان،ص 103).
عهد حکومت قاجاریان از میان دورههای مدیحهسرایی مهمترین آنها دورۀ اول است که شامل حکومتهای سامانی ،غزنوی،سلجوقی و خوارزمشاهی است که بیشتر پادشاهان این سلسلهها به علوم و ادبیات علاقۀ وافر نشان داده و شاعران و مورخان و پزشکان و منجمان را برای آمدن به دربار تشویق میکردند و از دادن مال و ثروت به آنان دریغ نمیکردند و حتی در سفرهای معمولی و جنگی خود جمعی اهل ادب و شعر را به همراه میبردند(ر."