چکیده:
دانشمندان با استناد به پژوهشگران پیشین، نقش آنان در پیشبرد علم یا دست کم در تحقق پژوهش خود را بازمی شناسند و ارج می نهند. از این رو، شبکة استنادی می تواند اثرگذارترین آثار در یک حوزه را بازنمایاند. این
اندیشه به ایجاد پایگا ه ها، شاخ ص ها و روش های استنادی انجامید که از اساس به هدف تسهیل بازیابی و گزینش منابع علمی پدید آمدند، اما به تدریج، با وجود کاستی های فراوان، کاربردی گسترده در ارزیابی
پژوهش یافتند. با توجه به رویکرد فزایندة جوامع علمی ایران به کاربرد این شاخص ها در ارزیابی پژوهش به
منظور استخدام، ارتقا یا تخصیص اعتبار پژوهشی، مقالة حاضر می کوشد ضمن برشمردن کاستی های شاخص های استنادی به ویژه ضریب تاثیر، دلایل ناکارامدی آن در ارزیابی پژوهش و نظام پاداش و ارتقا به ویژه در میان رشته ها و حوزه های موضوعی گوناگون را شرح دهد و راهکارهای موجود برای جبران این کاستی ها را معرفی نماید .
خلاصه ماشینی:
"با آنکه ضریب تأثیر برای کمک به گزینش مهمترینمجلههای هررشتۀ علمی یعنی مجلههای هسته{o3o}پدید آمد1،امروز شاهدیم که این شاخص در سطح گستردهای درارزیابی پژوهش و در تصمیمگیری پیرامون تخصیص بودجه واعتبار پژوهشی،اعطای پاداش و جایزه یا ارتقای اعضای هیأتعلمی به کار میرود.
این مقاله میکوشد تانقاط ضعف تحلیل استنادی بهویژه شاخص ضریب تأثیر رابرشمرد و دلایل فقدان توفیق آن در ارائۀ تصویری دقیق وعلمی از نظام ارتباطات علمی و ناکارآمدی آن در ارزیابی{o(*).
با آنکه شورای تأمین اعتبار آموزشعالی بریتانیا به این نتیجه رسیده است که با استفاده از ضریبتأثیر مجلهها به عنوان جانشینی برای تأثیر مقالههای منتشرشده در آنها،«علم را به روشی اساسا غیر علمی ارزشیابیمیکرده است»و داوران را از این کار بازداشته است،اماآسانی این روش نسبت به داوری دربارۀ ارزش تکتکپژوهشها،باعث استمرار آن شده است28.
*پوشش در پایگاههای استنادی به طور کلی،شمار مجلهها و میانگین تعداد مقالههابرهرشماره،از حوزهای به حوزهی دیگر متفاوتاست که این بربخت پژوهشگر برای انتشاردستاوردهای پژوهشی خود تأثیر میگذارد.
در این شاخص،تنهااستنادات به منابع تحت پوشش آی اس آی محاسبهمیشود،بدیهی است هرچه حوزه در پایگاهها کمترپوشش داده شده باشد،شمار استنادها نیز کاهشمییابد و شانس دریافت ضریب تأثیر نیز به همیننسبت کم میشود.
در نتیجه به باور موئد،درحوزههایی با پوشش مناسب برخلاف حوزههایی باپوشش عالی،تحلیل مقالههای منتشرشده درمجلههای آی اس آی و مجموعۀ ارجاعهای مورد استناددر این مجلهها کفایت نمیکند،بلکه باید مقالههایی کهدر آی اس آی منتشر نشدهاند و نیز استنادهایی ازدیگر منابع مهم برای نمونۀ کتابها یا مجموعهمقالههای همایشهای سالانه در تحلیل دخالت دادهشود تا تصویری قابل اطمینانتر از تأثیر استنادی بهدست آید."