چکیده:
بحث دربارة جایگاه و نقش امام در جهان آفرینش به نقش فاعلی و غایی امام در جهان باز میگردد، یعنی آیا امام از چنان کمال وجودی برخوردار است که در عالم آفرینش نقش فاعلی یا غایی یا هر دو را ایفا کند؟ در مورد نقش تکوینی امام به عنوان علت غایی جهان اتفاق نظر وجود دارد، اما برخی نقش امام به عنوان علت فاعلی را نپذیرفتهاند و برخی به عنوان اصل ثانوی و در موارد استثنایی و برخی دیگر امام را مجرای فیض الهی در گسترة عالم آفرینش دانستهاند که دیدگاه مقاله نیز همین است.
The discussion about the place and the role of The Imam refers to subjective and finalizing role of Imam in the world; that is، does Imam own such an existential perfection that could play the subjective or ultimate role or the both in the world? The creational role of the Imam(a) as the ultimate role is generally accepted، but some reject Imam's subjective role and some regard it as secondary principle in exceptional cases and some other consider Imam as a channel for divine grace on the creation which is followed in this essay.
خلاصه ماشینی:
"4. این مطلب که نظام عالم از نظر وسایط، نظام خاصی است و هر موجود، متناسب با مقام و مرتبه وجودی خود، نقش ویژهای ایفا میکند، سخن استواری است؛ ولی این مطلب نیز که وجود پیامبر یا امام از مجاری فیض خداوند و اسباب و وسایط آفرینش و تدبیر جهان است با اصل یاد شده منافات ندارد؛ بلکه جلوهای از نظام تکوینی جهان است که بر اساس علم و حکمت خداوند طراحی شده است.
3. این مطلب که اعتقاد به دخالت اراده امام (انسان کامل) در نظام کلی جهان و حوادث عالم طبیعت با اذن و مشیت الهی، با ظواهر آیات و روایاتی که بر تدبیر بی واسطه خداوند در جهان دلالت دارد، ناسازگار است، قابل قبول نیست؛ زیرا در آیات و روایات، دخالت اسباب طبیعی و ماورای طبیعی بشری و غیر بشری در حوادث جهانی به رسمیت شناخته شده است.
با استناد به این آیات و روایات، معلوم میشود که مقصود از آیات و روایات دال بر تدبیر جهان به قدرت و اراده خداوند، اعم از با واسطه و بی واسطه است؛ بنابراین، هرگاه نقش فاعلی امام (انسان کامل) با اذن و مشیت خداوند در کل نظام آفرینش، با دلیل معتبری اثبات شود، باید از ظهور آیات و روایات دستة اول دست برداشته، آنها را به اعم از تأثیر اراده و قدرت خداوند در کلیة حوادث جهان به صورت بی واسطه و با واسطه حمل کرد؛ بنابراین، مسأله مهم در این باره بررسی دلایل دیدگاه اول (تأثیر فاعلی امام در جهان به صورت گسترده) است که در آینده به آن خواهیم پرداخت و روشن خواهد شد که دلیل این نظریه، تنها چند روایت ضعیف نیست."