چکیده:
ریسک درماندگی مالی همواره برای هر نوع تجارتی وجود دارد، بخصوص هنگامی که محیط تجارت رقابتی است. شرکت ها باید از آمادگی لازم جهت انعطاف نشان دادن در شرایط متفاوت برخوردار باشند. اگر یک شرکت به خاطر خطر ورشکستگی نقدینگی زیاد را بدون استفاده و به حالت رزرو نگه دارد، زمین گیر شدن پول راندمان فعالیتش را پایین می آورد و از رقبا عقب می ماند. برعکس اگر یک شرکت نقدینگی را بدون ترس در تولید و چرخه فعالیت عملیاتی اش وارد نماید، راندمان آن افزایش می یابد ولی خطر ناتوانی نقدی بالا می رود و امکان دارد قبل از برگشت پول از فعالیت عملیاتی، سررسید شدن بدهی های شرکت، آن را به ورطه ورشکستگی بیاندازد.احتمال ورشکستگی یک ریسک همیشگی برای شرکت هایی است که در شرایط اقتصاد رقابتی، کار می کند. مدیران همواره می خواهند اطلاعاتی جهت کنترل این ریسک در اختیار داشته باشند. این امر باعث شده شاخه ای از پژوهش های مالی برای پاسخ به نیاز اطلاعاتی مدیران، تخصصی شده و روی مساله ورشکستگی و پیش بینی آن متمرکز گردد. مدل پیشنهادی آلتمن یکی از با سابقه ترین و معتبرترین مدل ها جهت پیش بینی ورشکستگی است که تاکنون در کشورهای مختلفی آزمون شده است.هنگامی که بحران های جهانی ورشکستگی را از یک ریسک موردی به یک ریسک عمومی تبدیل می کنند زنگ خطر به صدا درمی آید و توجه مدیران مالی به تحقیقات شاخه ورشکستگی معطوف می گردد. در شرایط فعلی اقتصاد جهان که یک بحران در حال گذار همۀ شرکت ها را تهدید می کند. مدیران علاقه مندی و نیاز فوق العاده ای دارند بدانند کدام مدل پیش بینی ورشکستگی تناسب بیشتری با شرایط خاص آن ها دارد. این امر اهمیت تحقیقات بومی در این زمینه را افزایش می دهد. مقاله حاضر سعی در پاسخ به این نیاز مدل آلتمن را در ایران آزمون کرده و مشخص نماید در چنین شرایط اقتصادی درصد صحت مدل آلتمن در بورس ایران بین سالهای 1380تا 1386 را بررسی کرده است. پژوهش حاضر از نوع کاربردی به حساب می آید. همچنین در طبقه بندی انواع تحقیق، پژوهش حاضر توصیفی و در زمره پژوهش های پس رویدادی قرار می گیرد. نهایتا این تحقیق به این نتیجه رسید که علیرغم اینکه مدل آلتمن مدلی قدیمی است اما همچنان از صحت کافی در بورس اوراق بهادار ایران برخوردار است.
خلاصه ماشینی:
"آلتمن اطلاعات مربوط به 5 نسبت مالی سرمایه در گردش به کل داراییها، نسبت سود انباشته به کل دارایی ها، نسبت سود قبل از بهره و مالیات به کل داراییها، نسبت ارزش بازار حقوق صاحبان سهام به کل ارزش دفتری بدهی ها و نسبت فروش به کل دارایی ها را برای 33 جفت از شرکت های ورشکسته و موفق با اندازه و صنعت مشابه بین سال های 1965-1946 جمع آوری و با استفاده از تکنیک آماری تحلیل ممیزی چندگانه (MDA) این اطلاعات را تجزیه و تحلیل کرد و معامله Z اسکوری بصورت زیر برآورد نمود: کل دارایی / سرمایه در گردش 2 = کل دارایی / سود انباشته 3 = کل دارایی /درآمد قبل از بهره و مالیات 4 = ارزش دفتری بدهی /ارزش بازار سهام 5 = Edvard Altman - Working Capital / Total Asset - etained Earning /Total Asset - BIT / Total Asset - arket Value of Equity /Book Value Debt - کل دارایی /کل فروش 1 = در این مدل اگر Z محاسبه شده برای شرکتی کوچکتر از 81/1 باشد، آن شرکت ورشکسته و اگر بین اعداد 81/1 و 675/2 باشد، شرکت در ناحیه ورشکستگی قرار دارد و اگر آن بزرگتر از75 6/2 باشد احتمال ورشکستگی آن خیلی کم می باشد.
1H تأیید می شود " 50% > 67/75% = درصد صحت پیش بینی مدل Ho رد می شود " 50% < 33/24% = درصد خطای مدل بنابراین تجزیه و تحلیل اطلاعات نشان از تأیید شدن فرضیه اصلی پژوهش دارد، یعنی «مدل آلتمن در پیش بینی درماندگی مالی شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار ایران ازصحت برخوردار است."