خلاصه ماشینی:
"به گفتهی عنایت الله رضا،خزران قومی بودند که در زمان خسرو انوشیرواندر قرن ششم میلادی گروهی از بقایای آنها به ناحیهی شمال قفقاز آمدندو بهطور کلی در منطقهی بخش وطا و جنوبی رود ولگا زندگی میکردندو این هیچ ربطی به دریای شمال ایران نداشته و فاصلهی قوم خزر تا ایندریا بسیار زیاد بوده است.
بحث و بررسی دربارهی مفاد و محتوای این کتابها و انگیزهها و نیتنویسندگان آنها البته مجالی دیگر میطلبد،اما ذکر فهرستوار تنها چندنمونه از آنها،گویای اهمیت تاریخی و ژئوپلیتیک این منطقهی بسیارحساس و مهم است.
آنگونه که در یک نشریهی پژوهشی پیرامون معرفی این دانشنامه آمده،این اثر دومین دانشنامهی مجموعهی دانشنامههای یک جلدی مربوط بهدریاهای حوزهی شوروی سابق است که انتشارات مشهور اشپرینگر آلمان،تدوین و انتشار آنها را در برنامهی خود قرار داده است.
نکتهی جالب و مهم اثر آن است که تمام نامهایدریای خزر به صورت مدخل در اینجا ذکر شدهاند و همگی به Caspian Sea ارجاع داده شده است.
از جملهی مدخلهای این اثر که ریای خزر به سالهای اخیر بازمیگردد،طرح ایجاد آبراهههای کشتیرانی دریای خزربه خلیج فارس،زیر عنوان Caspian Sea-Persian Gulf Canal است.
همچنین در این کتاب دو مدخل با عنوان آمودریا وجود دارد که یکی نامنشریهی وزارت امور خارجهی ایران است و دیگری رود مشهور جیحون.
در بخشی از کتاب میخوانیم کهنترین توصیف موجود از این دریا،نوشتهیهومر است و حتی دریای اساطیری و روکشه را که نام و یاد آن در اوستاآمده،همان دریای خزر میداند.
از میان دیگر آثار نویسندگان این دانشنامه،عناوین زیر،حایز اهمیت هستند: -مباحث سیاسی،زیست محیطی و علمی در منطقهی خزر44،نوشتهیگالانتز وزون(1997) -محیط زیست دریای خزر،اثر آلکسی ان."