چکیده:
دغدغه اصلی مقاله حاضر ارائه ابزاری تحلیلی جهت تنظیم فکر پژوهشگر در"قلمرو حقها"است.در این راستا،طبقهبندی مفهومی هوفلد از حق با نگاهی نو(به لحاظ روش)و به عنوان یک"ابزار تحلیلی حق"ارائه خواهد شد.در چارچوب هوفلد انواع حق و ملازمات و مقابلات هریک به لحاظ منطقی مشخص میگردد که در بخش نخست،ساختار آن معرفی میشود.به دنبال آن کوشش خواهد شد تا براساس پنج ملاک:"طرف حق""کانون فعالیت حق"،"ترکیب حق"،"وزن حق"و"ترتب زمانی حق"قابلیت تحلیلی این چارچوب ارتقا یابد.در بخش دوم،کاربرد"چارچوب بسط یافته"فوق از حیث روشی جهت تحلیل ساختار حق و عناصر و روابط آن درد و حوزه"حضانت"و"اعلامیه جهانی حقوق کودک"نشان داده میشود.در خاتمه کاربست این ابزار تحلیل در چهار قلمرو:"تقنینی"،قضایی"،"پیراقضایی"و" پژوهشی"به اجمال پیشنهاد میگردد.
خلاصه ماشینی:
"(Tebbit,2005,P:111) 4-"حق-مصونیت":ساختار کلی حق-مصونیت به عنوان یک نوع حق مرتبه دوم چنین است:"الف(صاحب حق)نسبت به چیزی(موضوع حق)در مقابل ب (طرف حق)دارای مصونیت است اگر و تنها اگر ب فاقد هرگونه صلاحیت برای تغییر روابط حقوقی(عمدتا مرتبه اول)در ارتباط با آن چیز نسبت به الف باشد" .
بهطور مثال در"نهاد مالکیت"به عنوان حقی مرکب(مولکولی)میتوان انواع حقهای بسیط را یافت(نمودار 2) (به تصویر صفحه مراجعه شود) نمودار 2-آنالیز حق مرکب مالکیت (به نقل از: (Stanford Encyclopedia of philosophy,2005,P:6 4-از لحاظ اهمیت،گذشته از"حقوق همارز" (equivalent) برخی از حقها در"هرم اوزان حق"به عنوان"حق برتر"در رأس هرم قرار میگیرند.
(به تصویر صفحه مراجعه شود) نمودار 3:ساختار سلسله مراتبی کلی حقوق در نهاد حضانت ماده 1169 قانون مدنی مقرر میدارد:"برای نگاهداری طفلی که ابوین او جدا از یکدیگر میکنند،مادر تا سن هفت ساگلی اولویت دارد و پس از آن با پدر است.
1 ماده 1173 قانون مدنی در جهت حمایت از حقوق کودک چنین اشعار میدارد:«هرگاه در اثر عدم مواظبت یا انحطاط اخلاقی پدر یا مادری که طفل تحت حضانت اوست،صحت جسمانی و یا تربیت اخلاقی طفل در معرض خطر باشد،محکمه میتواند به تقاضای اقربای طفل یا به تقاضای قیم او یا به تقاضای رئیس حوزه قضایی هر تصمیمی را که برای حضانت طفل مقتضی بداند،اتخاذ کند.
این ماده نیز مشابه ماده 1169 قانون مدنی ناظر به وجود نوعی حق-مصونیت ویژه در امر حضانت برای والدین در مقابل یکدیگر و حق-مصونیت انتشاری هریک از آنها در برابر جامعه است.
در ادامه اصل مذکور برخورداری از مراقبت و حمایت خاص پیش و بعد از تولد را برای کودک و مادر بیان کرده که حاکی از شناخت نوعی حق-ادعای انتشاری برای این دو در برابر جامعه است."