چکیده:
احساس نابرابری ، به عنوان یکی از عوامل مخل نظم ، از مهم ترین موانع همکاری است . برای بررسی سازوکار اثر احساس نابرابری بر همکاری ، "نظریة انتخاب عقلانی " بـه دلیل تاثیر احساس نابرابری بر انتخاب عقلانی کنشگران و قابلیت آن در توضیح ابعاد گوناگون مسئله انتخاب شد. فرض این بود که احساس نابرابری با تاثیر بـر عقلانیـت ابزاری ، عملی اقتدارگرایانه ، جمعی خاص گرایانه و صوری عام گرایانـه و همچنـین از طریق متغیرهای تشکیل دهنـدة عقلانیـت شـامل فردگرایـی خودخواهانـه ، عقلانیـت کوته بینانه ، اضطراب اجتماعی ، اعتماد اجتماعی ، هویت جامعه ای و اخلاق غیرپیامدگرا بر همکاری اثر می گذارد. پژوهش حاضر به روش پیمایش در بین ٣٤٣ نفر از شهروندان بـالای ١٨ سـال شـهر تهران با نمونه گیری خوشه ای ـ تصادفی در سطح خرد صورت گرفت . بـا توجـه بـه نتایج رگرسیون "گام به گام " احساس نابرابری به ترتیب از طریق کـاهش عقلانیـت صوری عام گرایانه و جمعی خاص گرایانه و افزایش عقلانیت ابزاری ، همچنین از بـین زیرمجموعة عقلانیت ها، از طریق کـاهش هویـت جامعـه ای ، اخـلاق غیرپیامـدگرا و افزایش فردگرایی خودخواهانه بر همکاری اثر کاهنده دارد.
خلاصه ماشینی:
فرض این بود که احساس نابرابری با تأثیر بـر عقلانیـت ابزاری ، عملی اقتدارگرایانه ، جمعی خاص گرایانه و صوری عام گرایانـه و همچنـین از طریق متغیرهای تشکیل دهنـدة عقلانیـت شـامل فردگرایـی خودخواهانـه ، عقلانیـت کوته بینانه ، اضطراب اجتماعی ، اعتماد اجتماعی ، هویت جامعه ای و اخلاق غیرپیامدگرا بر همکاری اثر می گذارد.
بـا توجـه بـه نتایج رگرسیون "گام به گام " احساس نابرابری به ترتیب از طریق کـاهش عقلانیـت صوری عام گرایانه و جمعی خاص گرایانه و افزایش عقلانیت ابزاری ، همچنین از بـین زیرمجموعة عقلانیت ها، از طریق کـاهش هویـت جامعـه ای ، اخـلاق غیرپیامـدگرا و افزایش فردگرایی خودخواهانه بر همکاری اثر کاهنده دارد.
مقالــۀ حاضــر درصــدد اســت بــه بررســی رابطــۀ دو متغیــر "احســاس نــابرابری " بــه عنــوان برجسته تـرین متغیـر تفکیـک و تضـاد اجتمـاعی و"همکـاری " بـه عنـوان نماینـدة نظـم و وفـاق اجتماعی بپردازد و به دو سؤال اساسی پاسخ دهد: احساس نابرابری چـه نـوع رابطـه ای بـا همکـاری دارد؟ و بـه چـه میـزان بـر همکـاری اثـر می گذارد؟ احساس نابرابری از طریق چه سازوکارهایی بر همکاری اثر می گذارد؟ مبانی نظری پژوهش احساس نابرابری و پیامدهای آن برای بررسی پدیدة احساس نابرابری توجه به سه مقولۀ نزدیک به این مفهوم ، یعنـی محرومیـت نسبی ، مقایسۀ اجتماعی و نابرابری اجتماعی ، ضروری می نماید.
رگرسیون اثر متغیرهای مستقل بر همکاری با توجه به زیرمجموعه های عقلانیت به روش گام به گام ( به تصویر صفحه مراجعه شود)نمودار مسیر مدل نشان داد که احساس نابرابری به طـور مسـتقیم ٠/١٤٥- بـر همکـاری اثـر می گذارد و این رابطه معکوس است .