چکیده:
پرسش کلیدی این پژوهش، امکان درآمدن حقیقی مومنان به جرگه اهل بیت است. این پژوهش، بررسی دلالتی و سندی حدیث «سلمان منا اهل البیت» را در پرتو دانش حدیث شیعه، رهیافتی مناسب به سوی پاسخ علمی به این پرسش می داند و نشان می دهد تعبیر «سلمان منا اهل البیت» در دانش حدیث شیعه، دست کم بخش مشترک چند حدیث است که همگی با کاربرد «اهل البیت» در قرآن، پیوندی کامل دارند. این تعبیر، از نظر واژگانی دارای توا تر است. سند مجموعه احادیثی که این تعبیر در آن ها به کار رفته است، طیف کاملی شامل ضعیف، موثق، حسن و صحیح را تشکیل می دهند. با این همه، می توان مجموعه احادیثی که این تعبیر در آن ها به کار رفته را از نظر سندی، صحیح و از نظر دلالتی، محکم به شمار آورد. این نوشتار، نشان می دهد رویکرد پیشوایان شیعه به امکان پیوستن مومنان به اهل بیت، اثباتی و ملاک محور است. همچنین، کانون ملاک های مورد نظر پیشوایان شیعه و مهم ترین عنصر قرارگیری سلمان در دایره اهل بیت، دانش ویژه اوست؛ دانشی که قدر متیقن آن، آگاهی از ادیان گذشته است.
خلاصه ماشینی:
"این پژوهش،با بهکارگیری اصول شناختهشده و پذیرفتهشدۀ دانش فقه الحدیث،در جستوجوی پاسخی برای این پرسشهای کلیدی است؛مفهوم این حدیث/احادیث چیست؟وضعیت سندی این حدیث/احادیث چگونه است؟سبب صدور این حدیث/احادیث چیست؟آیا این تعبیر،به اصطلاح اصولیان،قضیهای حقیقیه است یا خارجیه؟آیا منظور از«اهل البیت»در این حدیث/احادیث،همان است که در آیۀ تطهیر آمده است؟آیا به اعتبار این حدیث/احادیث،سلمان فارسی یکی از اهل بیت علیهم السلام به شمار میرود؟آیا اهل بیت علیهم السلام پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم،افرادی مشخص و معدود هستند یا نه؟به دیگر سخن،برای شناخت درست اهل بیت علیهم السلام،مصادیق ویژهای وجود دارد یا میتوان ملاکهایی برای شناخت ایشان به دست داد؟و آیا اگر یک انسان عادی، چنین ملاکهایی را مراعات کند،میتواند در زمرۀ اهل بیت علیهم السلام درآید یا نه؟ پیشینۀ پژوهش پژوهش پیرامون معنی«سلمان منا اهل البیت»چندان هم بیپیشینه نیست.
همچنین با پذیرش گزارشهایی که میگویند پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم پس از جنگ خندق/احزاب نیز بارها این تعبیر را به کار بردهاند(ریاحی،ص /64عاملی، 1379،ص 85-/88صادقی اردستانی،1376،ص /81مهاجرانی،1375،ص 149)، میتوان مطمئن بود که ایشان پس از فرود آمدن دو آیۀ مذکور نیز،این تعبیر را بر زبان آورده،و بر«از اهل بیت بودن سلمان»،در هردو معنی عام ابراهیمی و خاص اسلامی آن تأکید کردهاند.
بدینترتیب میتوان دریافت،افزون بر کاربرد قرآنی،پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم نیز پیش از آنکه سلمان را از اهل بیت علیهم السلام به شمار آورد،اصطلاح«اهل البیت»را برای خود و در معنی ابراهیمی آن،که آشکارا در راستای آیۀ 73 سورۀ هود است،به کار بردهاند."