چکیده:
حجم بالای یارانه انرژی در اقتصاد کشور به همراه سایر انحرافات قیمتی با بر هم زدن قیمت های نسبی نهاده ها موجب تخصیص غیربهینه منابع گردیده و از این جهت هزینه های قابل توجهی را بر اقتصاد کشور وارد می کند. این مطالعه با هدف ارزیابی بخشی از این هزینه ها، به دنبال برآورد هزینه های عدم کارایی تخصیصی، ناشی از انحراف در قیمت حامل های انرژی در بخش صنعت است. در این مطالعه با لحاظ انحرافات قیمتی در یک سیستم معادلات غیرخطی و با استفاده از رویکرد تابع هزینه سایه ای، عدم کارایی تخصیصی محاسبه شده است. مدل مورد نظر برای داده ها و نمونه های مورد نظر و صنایع منتخب به روش ISUR برآورد شد. طبق نتایج به دست آمده به صورت متوسط و در سطح کل صنعت، هزینه های عدم کارایی تخصیصی ناشی از انحراف در قیمت همه نهاده های تولید به میزان 45 درصد هزینه های تولید بنگاه هاست. اندازه عدم کارایی تخصیصی که فقط از انحراف قیمت انرژی ناشی می شود معادل 34 درصد هزینه های تولید است. ضمن اینکه با لحاظ روابط جانشینی و مکملی بین نهاده ها پس از حذف کامل انحراف قیمتی نهاده انرژی، سهم انرژی در هزینه های تولید از 7/5 درصد به 10 درصد افزایش می یابد.
خلاصه ماشینی:
"حال در شرایطی که دولت به دنبال اجرای طرح موسوم به«هدفمندسازی یارانهها»است، سؤال این است که در صورت توفیق این طرح و حذف یارانه حاملهای انرژی چه اندازه از عدم کاراییها و به نوعی هزینههای اجتماعی یارانههای انرژی کاسته میشود؟و به بیان دقیقتر، اندازه عدم کارایی تخصیصی حاصل از انحراف در قیمت حاملهای انرژی که بخش صنعت کشور با آن مواجه است چقدر است؟ نکته قابل تأمل اینکه در ایران و در مطالعات مختلف غالبا به اثر حذف یارانهها و هدفمندسازی یارانهها بر شاخص قیمتها توجه شده و لیکن آثار ناشی از عدم کارایی انحرافات قیمتی و دخالت دولت کمتر مورد توجه بوده است.
لذا با علم به اینکه مهمترین تأثیر انحرافات قیمتی در بازار نهادهها ارائه علامت نادرست به کارآفرینان و مدیران صنعتی برای ترکیب بهینه نهادهای مختلف است در مطالعه حاضر با استفاده از رویکرد تابع هزینه سایهای به برآورد عدم کارایی ناشی از یارانه انرژی در صنایع کشور پرداخته و آثار آن را به ویژه بر تقاضای انرژی تحلیل میکنیم.
لیکن در مورد انرژی اگرچه در نگاه اول به نظر میرسد در صنایع کشور انرژی بیش از اندازه مصرف میشود و این موضوع در بررسیهای مقایسهای در ایران با سایر کشورها مشهود است اما آنچه در اینجا به دست آمده است بر این مهم اشاره میکند که با توجه به قیمت موجود انرژی هنوز جا دارد برای تحقق کارایی بیشتر،مصرف انرژی نیز افزایش یابد.
. 6002,ivasoM dna idabE از دیگر نتایج به دست آمده اینکه مطابق با مقادیر برآورد شده برای کشش جانشینی بین کار و انرژی،در صورت حذف انحراف در قیمت نهاده انرژی،بیکاری کاگران بخشی از بنگاهها اجتنابناپذیر خواهد بود."