چکیده:
معناشناسی واژههای قرآن از روشهای نسوین جستار در قرآن اسست. این
رویکرد سعی دارد از راء تحلیل کلمات کلیدی قرآن, اندیشة قرآن را دربارة موضوعغ
مورد نظر استخراج کند. . موضوع جستار حاضر رحمت الهی است. که همواره بر همه
هستی روان است؛ رحمت الهی دارای دو تجلی است: رحمت رحمانی و رحمت
رحیمی. . با رحمت رحمانی خلقت شکل گرفت و با رحمت رحیمیه هستی به نهایت
رشد خود رسید؛ و سعادت انسان که آراستگی به اسماء و صفات الهی است با کیک
رحمت رحمیه آمکانپذیر است. هدف این جستارء بررسی رحمت رحیمیه با رویکرد
معناشناسانه است. تا چگونگی مجاورت و همنشینی کلمات کلیدی در بافت و سیاق
آیه برای آشکارسازی معار رف نهفته در پاطن آیات و به هم پیوستگی معارف قرآن و
اندیشة نظاممند آن رانشان دهد. این کار پاسخی برای خاورشناسانی است که محتوای
قرآن را مطالبی با سبکی پریشان و گسیخته و بیگانه از یکدیگر میدانند, مثلا همنشینی
واژههای توحید. تعقل. اندیشیدن. ایمان: تقوی و محبست با رحمت الهی در ایات
۱۹۳-۵ سوره «بقره» نشان میدهد که انسان با تامسل مداوم در آیبات خداوند در
طبیعت» درب رحمت رحیمیه را به روی خود باز میکندء به خدا ایمان میآورد و به
تدریج به مقام توحید میرسد تا در خلوص و محبت به حداوند تواناتر شود و کسانی
که به آیات الهی در هستی توجهی ندارند. توحید را کنار زده و نتیجة شرکشان عذاب
الهی و محروم از رحمت رحیمیة پروردگار است.
Semantic examination of Quranic words is considered one of the new methods of
studying Quran. this approach tends to identify Quran 's view on an issue through
semantically analyzing Quranic keywords.
The subject of this article is the divine mercy. The divine mercy enjoys two
permanent streamlines in the world of existence: the general and specific mercy. By
cause of the general mercy the whole creation came into existence and by that of the
specific one it reached its ultimate perfection. Human being's salvation which is his
adapting the divine names and attributes is only possible by the means of the
specific mercy.
The objectives pursued in this study is semantically examining the specific
mercy in order to identify the collocations and substitutions of the keywords in the
literal context of the verse with the aim of reaching the deep concept underlying the
words and comprehending the consistency of quranic teachings and its systematic
organization of thought. Responding to the criticizes of the orientalists who claim
that Quran does not cherish from a consistent system of thought is one of the
implications of this study.
As an example the collocations of the word monotheism, contemplation and
thought ,faith and piety and love with divine mercy in the verses 163-165 of sura al-
Baghara indicates that man by his constant contemplation on the signs of Allah in
the nature opens the doors of divine specific mercy on himself, believes in Allah and
gradually reaches the monotheism status in order to get strength by his intimacy and
love for god ; while those neglect to the divine signs in creation, denounce
monotheism and conclusively will suffer from the divine torments and be deprived
of the divine specific mercy.
خلاصه ماشینی:
این کار پاسخی برای خاورشناسانی است که محتوای قرآن را مطالبی با سبکی پریشان و گسیخته و بیگانه از یکدیگر میدانند،مثلا همنشینی واژههای توحید،تعقل،اندیشیدن،ایمان،تقوی و محبت با رحمت الهی در آیات 165-163 سورۀ«بقره»نشان میدهد که انسان با تأمل مداوم در آیات خداوند در طبیعت،درب رحمت رحیمیه را به روی خود باز میکند،به خدا ایمان میآورد و بهIB} {IBتدریج به مقام توحید میرسد تا در خلوص و محبت به خداوند تواناتر شود و کسانی که به آیات الهی در هستی توجهی ندارند،توحید را کنار زده و نتیجۀ شرکشان عذاب الهی و محروم از رحمت رحیمیۀ پروردگار است.
برای نمونه در عبارت{/ان الله غفور رحیم/}(حجرات:14)غفور در کنار اسم رحیم قرار گرفته و این همنشینی نشان میدهد خداوند ابتدا گناه بندگان را میبخشد و رفع حجاب میکند سپس ایشان را در مسیر رحمت رحیمیه و کمال قرار میدهد.
باید گفت اگرچه در آیات قرآن آمده که درب رحمت رحیمیه برای عموم انسانها باز است و همۀ انسانها همیشه در معرض نفحات رحمت الهی هستند و خداوند مسیرها و نشانههای رحمت و هدایت خویش را به بندگان نشان میدهد اما همۀ انسانها از تمام مراتب رحمت رحیمیه برخوردار نمیشوند،برخی انسانها نظیر کافران و مشرکان از آن محرومند و مؤمنان به فراخوار ظرفیتشان از آن بهرهمند میشوند.
اگر خداوند گناه آدمی را نبخشد و به او افاضات معنوی عطا نکند،شخص گناهکار از رحمت رحیمی خداوند محروم میشود و این محرومیت از نگاه قرآن خسران است زیرا انسان را از کمال و هدایت خویش دور میکند.