چکیده:
در زبان روسی، وجه تمایز جمله، به عنوان یک واحد نحوی، از کلمه ترکیب (c?o?oco?e???e) بار خبری یا پیام آن است. نهاد و گزاره به عنوان ارکان اصلی جمله حامل این پیام ها هستند، که در ساختار ظاهری جمله، حداقل وجود یکی از آن ها ضروری است. رابطه نحوی نهاد و گزاره یعنی مطابقت در شخص، شمار و جنس را می توان بر حسب نوع نهاد در جمله، تعیین نمود. چنانچه در جمله، نهاد گرامری باشد، رابطه مطابقت و هماهنگی برقرار است. که در این رابطه، گزاره تابعی از نهاد است و در مقوله های گرامری جنس، شخص و شمار از نهاد پیروی می کند. اگر نهاد این ویژگی های گرامری را نداشته باشد، رابطه مطابقت و هماهنگی نیز میان نهاد و گزاره وجود نخواهد داشت. و چنانچه در جمله نهاد منطقی باشد، رابطه آن با گزاره، از نوع هدایت نحوی است. یعنی به گونه ای است که حالت گرامری نهاد را گزاره فعلی مشخص می کند و در این صورت، نهاد تابعی از گزاره است.
خلاصه ماشینی:
"(شلیاکین،1993،228)در گرامر سنتی زبان روسی چنانچه کلمهای در نقش نهاد در جمله به کار برده شود میبایست از نظر ظاهری شکل یا حالت فاعلی یا واژهنامهای1؟داشته باشد که در این صورت آن را نهاد گرامری مینامیم و چنانچه نهاد در یکی دیگر از حالتهای اسم قرار بگیرد و نتواند با گزاره رابطهء نحوی مطابقت یا هماهنگی؟ایجاد کند،آن را نهاد منطقی مینامیم.
گزاره نیز یکی دیگر«از ارکان اصلی جمله است که عبارت از کار،حالت،نشانه، موجودیت و یا رابطهای است که دارای زمان،وجه و شخص معینی است که به فاعل نسبت داده میشود»(شلیاکین،1993،231-230)و آن از نظر گرامری میتواند از اسم یا گروه اسمی ؟و فعل یا گروه فعلی؟ساخته شود.
شخص یکی از مقولههای گرامری فعل در زبان روسی است که رابطهء هماهنگ نهاد و گزاره را نشان میدهد.
آروتیونووا معتقد است که جملات زبان روسی میتوانند بدون نهاد هم تشکیل شوند که در این صورت،متن گفتار؟و یا شرایط؟،جایگزین موضوعی میشوند که در آن باره صحبت به میان میآید(نهاد جمله)،میشوند،و گاهی هم نهاد،در گزاره مستتر است: دلگیر بود.
این همانندی و رابطهء نحوی هماهنگ را نیز میتوان در گزارههای فعلی با ابزار زبانی مشخص مشاهده کرد،به مثالهای زیر توجه کنید: آنا در مدرسه درس میخواند؟ (نهاد اسم سوم شخص مفرد)(گزاره فعلی سوم شخص مفرد زمان حال)؟ تو در مدرسه درس میخوانی.
؟ (نهاد)(گزاره فعلی)؟ باتوجه به مثالهای فوق ملاحظه میشود که در هر سه جمله روسی،علیرغم آنکه نهاد دارای مقولههای گرامری شخص و شمار است،اما با این وجود گزاره،تابعی از نهاد جمله نیست،بلکه این گزاره است که نهاد جملات را تابع خود کرده است."