چکیده:
آفات و بیماریهای گیاهی هر سال مقادیر درخور توجهی از محصول برنج را از بین می برد. در میان آفات و بیماریهایی که به مزارع برنج کشور آسیب می رساند، کرم ساقه خوار بیشترین سهم را دارد، به طوری که از 254 هزار هکتار سطح زیاندیده شلتوک در سال 1376 مقدار 174 هزار هکتار (68 درصد) به وسیله کرم ساقه خوار برنج آسیب دیده است. بر همین اساس، در میان محصولات کشاورزی، بیشترین میزان مصرف سموم شیمیایی مربوط به محصول برنج بوده است. مصرف زیاد آفت کشها افزون بر افزایش هزینه تولید این محصول، سبب آسیب دیدن جدی محیط زیست و مقاومت آفات در برابر سموم آفتکش شده است. برای غلبه بر این مشکلات، دولت کنترل بیولوژیکی را به عنوان یک فناوری نوین مبارزه با آفات، مورد توجه و تاکید قرار داده است. در مطالعه حاضر، تلاش بر آن است تا تاثیر این فناوری نوین مبارزه بر مصرف سموم شیمیایی تعیین شود. بررسی تاثیر فناوری پیشگفته بر تصمیم کشاورزان به سمپاشی، با استفاده از یک نمونه 270 تایی از برنجکاران استان مازندران و با به کارگیری مدل اقتصاد سنجی لوجیت انجام گرفته است. نتایج این پژوهش نشان می دهد که 81 درصد از افرادی که مبارزه بیولوژیک را به کار نبرده اند، علیه کرم ساقه خوار برنج از آفت شها استفاده کرده اند، در حالی که درصد پیشگفته، برای پذیرندگان این فناوری نوین، 53 درصد است. همچنین مقایسه مصرف سموم در دو گروه از کشاورزان نشان می دهد که متوسط مصرف سموم در یک هکتار برنج برای پذیرندگان فناوری نوین، 17.14 کیلوگرم و برای نپذیرندگان آن، 31.14 کیلوگرم است. نتایج برآورد مدل لوجیت، رابطه منفی و معنی داری را میان پذیرش فناوری نوین مبارزه با آفات و کاربرد سموم شیمیایی علیه این آفت کش ها نشان می دهد.
خلاصه ماشینی:
"(به تصویر صفحه مراجعه شود) (به تصویر صفحه مراجعه شود) ارقام ارائه شده در جدول شماره 4 نشان میدهد که 71 درصد از کل کشاورزان مورد مطالعه،برای مبارزه با آفت کرم ساقهخوار برنج از سموم شیمیایی استفاده کردهاند.
مقایسه عددهای جدول شماره 5 نشان میدهد که 81 درصد کشاورزانی که فناوری نوین مبارزه با آفات را به کار نبردهاند،از سموم شیمیایی استفاده کردهاند و میزان متوسط سم مصرفی آنها 31/14 کیلوگرم در هکتار بوده است درحالیکه تنها 53 درصد پذیرندگان طرح مبارزه بیولوژیک از سموم شیمیایی استفاده کردهاند و میانگین استفاده این عده از افراد برابر 17/14 کیلوگرم در هکتار بوده است.
(به تصویر صفحه مراجعه شود) براساس جدول شماره 6،آگاهی و اعتقاد کشاورزان نسبت به تغییر در ارقام کشت و به کار بردن ارقام مقاوم به منظور کنترل آفت درحد بالایی است به طوری که 79 درصد از کشاورزان معتقدند که تغییر در ارقام کشت میزان آفت را کاهش میدهد و 76 درصد معتقدند که به کار بردن ارقام مقاوم،درصد زیان کرم ساقهخوار را پایین میآورد درحالیکه به ترتیب 60 و 79 درصد از کشاورزان از این روشها برای مبارزه با آفت استفاده کردهاند.
ضرایب براورد شده الگو در جدول شماره 7 نشان میدهد که پذیرش مبارزه بیولوژیک، نوع واریته،درامد خارج مزرعهای،نوع نظام بهرهبرداری،اصلی و فرعی بودن شغل کشاورز، تحصیلات و سطح زیرکشت برنج کشاورزان،بر تصمیم آنها برای استفاده از سموم شیمیایی به {o(1) rotamitsE doohilekiL mumixaM o} منظور مبارزه با آفات،اثر معنیداری میگذارد."