خلاصه ماشینی:
"{Sسگ به دریای هفتگانه بشوی#که چوتر شود پلیدترباشد#خر عیسی گرش به مکه برند#چون بیاید هنوز خرباشدS}سعدی به عنوان عالم اخلاق که هدفش تربیت انسانمتخلف به اخلاق نیکوست،فرزندان ناهموار و نا متعادل وبیتربیت را که محیط در آنها اثر نداشته و یا در مقابلمحیط مناسب مقاومت میکنند از مارگزنده بدتر میداند: {Sزنان باردار مرد هشیار#اگر وقت ولادت مار زایند#از آن بهتر به نزدیک خردمند#که فرزندان ناهموار#زایندS}سعدی آنان را که تربیت اولیه آنها نامناسب بوده و یادر مقابل تعلیم و تربیت جدید مقاومت میکنند و به هیچوجه حاضر به اصطلاح نیستند،به شدت تقبیح میکند.
خوب!در اینجا میتوان به راحتی با نقطه نظراتی کهسعدی بهطور خلاصه اما جامع بیان کرده از مرحله اول تامرحله چهارم را کودکی و از مرحله پنجم تا هفتم را جوانیو از آن به بعد را جوانی و پیری نامید اما نکته قابل توجهاینجاست که بیشترین مرحله تعلیم و تربیت فرد ازآغاز تولد تا مرحله چهارم است که چهار مرحله را به خوداختصاص داده است و این نیز از نظر سعدی دور نمانده وبیشترین تاثیر را در تعلیم و تربیت فرد از آن دوره میداند.
سعدی محیط وتوارث را در مقابل هم قرار نمیدهد،بلکه هماهنگی ایندو را برای تاثیر در تعلیم و تربیت لازم میداند و نکتهایکه در اینجا بیشتر از هر چیز حائز اهمیت میباشد،ایناست که همانطور که ما و تمام مورخان و محققان وعالمان و روشنفکران دنیا میدانند و سر تعظیم جلویادبیات ما و بزرگان ما فرود میآورند؛پس چه بهتر که مابرای ایجاد یک تعلیم و تربیت خوب و صحیح از اینبزرگان بیشتر بهره ببریم،البته همراه با روش نوین؛اگر ما ازتعلیم و تربیتی استفاده کنیم که هرچند بیشتر نزدیک بهفرهنگ فارسی باشد حتما بیشتر مثمر ثمر خواهد بود."