خلاصه ماشینی:
"4. و باید دانست که غالب خدماتعلمی ایرانیان جنبۀ نقل و ترجمهداشته تا از این راه زبان و ادبیاتعرب را بارور گردانند و اصولا هر گونهنهضت فرهنگی در هر ملت نوخاستهایبا نقل و ترجمه از زبانهای دیگرآغاز میگردد تا بمرحله رشد و خود-کفائی برسد همچنانکه در زبان فارسیدری نیز این مرحله از تحول و تکاملرا مشاهده مینمائیم5و از اینجامیتوان به اهمیت ترجمههای عربیکه از زبان پهلوی بدست منشیانایرانی انجام پذیرفته است پی برد وبطور کلی باید گفت از سال(132 ه)بدان هنگام که مرکز حکومت اسلامیاز شام به عراق منتقل گردید وعباسیان بیاری سردار رشید ایرانابومسلم خراسانی زمام امور جهاناسلم آن روز را بدست گرفتند کارنقل و ترجمه رونقی بسزا یافت ویک نهضت همه جانبه در این زمینهبوجود آمد چه نزدیکی مقر خلافتاسلامی به سرزمین شاهنشاهی ایرانو راه یافتن ایرانیان به دستگاه حکومتبنیعباس راه را برای چنین نهضتیفراهم ساخت و خوانندگان گرامیبرای آگاهی بیشتر از نقش ایرانیاندر نهضت ترجمه بزبان عربی بهکتاب ارزندۀ استاد دکتر محمد محمدیکه قبلا در پاورقی از آن یاد نمودیممراجعه نمایند6و ناگفته نماندکه برخی از مورخان اسلامی از چندترجمه در عصر خلافت بنیامیه نامبردهاند که نسبت به جنبش عظیمترجمه در عصر عباسی امری ناچیزتلقی میگردد ابن ابیاصیبعه در کتاب(طبقات الاطباء ص 114)مینویسدنخستین کتاب در علم پزشکی تالیف«اهرن بن اعین»است که آنرا درزمان خلافت عمر بن عبدالعزیز متوفیبسال(101 ه)بزبان تازی برگردانیدو این شخص خود از مترجمین زبانسریانی است و معلوم نیست که ویاز چه زبانی ترجمه کرده است وظاهرا باید زبان اصل کتاب همانسریانی باشد."