چکیده:
اگر در 150 سال پیش دولت، کلاسیک مطلوب ترین دولت ها نزد اقتصاد دانان بوده است به دلیل مشخص شدن بیشتر ضعف های بازار و مطرح شدن شکست بازار در حوزه جدیدی مثل توزیع درآمد و تامین اجتماعی، امروزه، مطلوب ترین دولت از نظر اقتصاددانان دولت رفاه است. فرض و اصل اساسی در مورد دولت رفاه این است که حکومت، مسئولیت آسایش اتباعش را بر عهده دارد. روش تحقیق این مطالعه توصیفی بر روش علی و معلولی مبتنی است، و سعی شده است نقش ترکیب بودجه دولت بر رفاه اجتماعی بررسی شود. در راستای این امر برای تحلیل اثر ترکیب بودجه دولت بر رفاه اجتماعی در اقتصاد ایران طی دوره 1382–1360 از مدل های اقتصاد سنجی استفاده شده است. مهم ترین نتایج حاکی از این است که مخارج موزون دولت بر رفاه اجتماعی اثر مثبت داشته، ولی نکته ای که باید به آن توجه کرد ترکیب مخارج موزون دولت است که از هزینه های بهزیستی،آموزش و بهداشت تشکیل شده که هزینه های آموزشی دولت دارای بیشترین وزن در مخارج دولت است و مخارج بهداشتی و بهزیستی دولت به ترتیب، اولویت های بعدی دارد. درآمدهای نفتی دولت در بودجه بر رفاه اجتماعی اثر مثبت دارد. ضریب هزینه های نظامی دولت بر رفاه اجتماعی علامت مثبت دارد ولی چون ضریب آماری مخارج نظامی دولت معنی دار نیست به نظر می رسد که هزینه های نظامی دولت بر رفاه اجتماعی تاثیری ندارد.
خلاصه ماشینی:
"شاخص توسعه انسانی به عنوان محور اصلی گزارشهای توسعه انسانی در واقع آخرین تلاش بینالمللی برای یافتن یک واحد سنجش توسعه یافتگی کشورهاست که از سه معیار امید به زندگی، آموزش و تولید ناخالص داخلی سرانه تشکیل شده است (گزارش توسعه انسانی2001 -1991 ، برنامه عمران سازمان ملل متحد) الف) امید به زندگی امید به زندگی در آغاز تولد سطح سلامت و بهداشت افراد جامعه را نشان میدهد؛ زیرا گسترش استعدادها و نیز انتخابهای انسانی در گرو عمر طولانی همراه با سلامت آنان است.
با توجه به تعاریف مختلف در زمینه رفاه اجتماعی و با در نظر گرفتن ابعاد گوناگون زندگی انسان میتوان رفاه اجتماعی را چنین تعریف کرد: - Purchasing Power Partiy - Social Welfare «رفاه اجتماعی، از مجموعه سازمان یافتهای از قوانین، مقررات و برنامهها و سیاستهایی است که در قالب مؤسسات رفاهی و نهادهای اجتماعی به منظور پاسخگویی به نیازهای مادی و معنوی و تأمین سعادت انسان ارائه میشود تا زمینه رشد و تعالی او را فراهم آورد» (مجموعه مقالات سمینار جامعه شناسی و توسعه، ج دوم، 1373).
شکل عمومی تابع رفاه اجتماعی سن به این صورت است: ( میانگین درآمد و نیز ضریب جینی): 2- پیشینه تحقیق محمد هاشم پسران در مقالهای تحت عنوان «رفاه اجتماعی وبرنامه ریزی» به بررسی جنبههای رفاهی برنامه ریزی اقتصادی در ایران پرداخته است.
در گام سوم الگوی زیر برای بررسی ارتباط بین ترکیب بودجه دولت و رفاه برآورد میگردد: که در این رابطه: : لگاریتم شاخص توسعه انسانی به عنوان نماینده رفاه اجتماعی : لگاریتم نرخ رشد درآمد سرانه : لگاریتم نرخ رشد مخارج عمومی موزون دولت : لگاریتم نرخ رشد درآمد نفتی با یک دوره وقفه : لگاریتم نرخ رشد نسبت هزینههای نظامی به است (به عنوان شاخص جایگزین شاخص امنیت) (تمام اندازههای استفاده شده به قیمت ثابت سال 1369، است)."