چکیده:
این مقاله به تبیین سیاستهای کلی حکومت علی علیه السلام در زمینه منابع تامین و نیز نحوه صرف بیت المال می پردازد، در این بین آنچه در جمع آوری اموال عمومی مورد تاکید می باشد اثبات ممنوعیت اعطای معافیت مالیاتی به اشخاص (حقیقی یا حقوقی) است و این هدف با بررسی مورد به مورد مالیاتهای شرعی و اثبات عدم مالکیت دولت بر این اموال (که مجاز نبودن این نهاد به اعطای بخشودگی از پرداخت مالیات را نتیجه می دهد) تعقیب شده است، در بخش دوم نیز خطوط اصلی مورد توجه حضرت علی علیه السلام در نحوه صرف و هزینه سازی بیت المال مورد توجه قرار می گیرد. و در خاتمه نیز مساله ممنوعیت تحمیل هزینه های شخصی حاکم بر بیت المال از نگاه امیرالمومنین علیه السلام مورد اشاره قرار گرفته است.
خلاصه ماشینی:
"جواد فخار طوسی(1) چکیدهاین مقاله به تبیین سیاستهای کلی حکومت علی علیهالسلام در زمینه منابع تأمین و نیز نحوه صرف بیتالمال میپردازد، در این بین آنچه در جمعآوری اموال عمومی مورد تأکید میباشد اثبات ممنوعیت اعطای معافیت مالیاتی به اشخاص (حقیقی یا حقوقی) است و این هدف با بررسی مورد به مورد مالیاتهای شرعی و اثبات عدم مالکیت دولت بر این اموال (که مجاز نبودن این نهاد به اعطای بخشودگی از پرداخت مالیات را نتیجه میدهد) تعقیب شده است، در بخش دوم نیز خطوط اصلی مورد توجه حضرت علی علیهالسلام در نحوه صرف و هزینهسازی بیت المال مورد توجه قرار میگیرد.
البته برخی مدعی آن هستند که امام احیانا این گونه اموال را نیز در غیر مصارف خاص معین شده، مصرف کرده است بهعنوان مثال ابن جنید، مدعی است که حضرت علی علیهالسلام غنایم جنگی را بین افراد آزاده و برده بطور یکسان تقسیم نمود (در حالی که طبق نظر قاطبه فقها غنائم جنگی به بردهها تعلق نمیگیرد) وی به روایتی استدلال میکند که میگوید: چونکه علی علیهالسلام به خلافت رسید بر منبر برآمد و پس از حمد و ثنای الهی فرمود: مادامی که معاش من از سرمایهای که در یثرب دارم تأمین میشود نیازی به فیء که متعلق به شماست ندارم، این اموال از آن شماست آیا شما گمان میکنید که من از مال خود به شما میدهم (و این اموال از آن من است؟!)و خود را از آن محروم میسازم؟."