چکیده:
هدف پژوهش حاضر، انطباق و اعتباریابی مقیاس "ارزیابی باورهای معرفت شناختی علوم فیزیکی" برای دانش آموزان ایرانی دوره راهنمایی بود. بدین منظور گروهی متشکل از 415 دانش آموز (207 دختر و 208 پسر) از مدارس استعدادهای درخشان، نمونه و عادی دولتی انتخاب شده و به عنوان آزمودنی در این پژوهش شرکت نمودند. تحلیل عاملی مقیاس نشانگر چهار بعد مستقل پیچیدگی ساختار دانش، یادگیری تدریجی و تجمعی، تغییرپذیری توانایی و نقدپذیری دانش بود. الگوی همبستگی بین ابعاد مزبور و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان در درس علوم تجربی شواهدی دال بر روایی سازه ای و پیش بین این مقیاس فراهم ساخت. ثبات داخلی یکایک ابعاد مقیاس به روش آلفای کرونباخ محاسبه و ضرایب در حد قابل قبول بود. یافته ها نشان داد که از میان ابعاد این مقیاس، بعد پیچیدگی ساختار دانش بیشترین سهم را در پیش بینی پیشرفت تحصیلی در درس علوم تجربی به خود اختصاص می دهد. بررسی تفاوت های جنسیتی در این ابعاد نشان داد که دختران در مقایسه با پسران از باورهای رشد یافته تری در دو بعد پیچیدگی ساختار دانش و یادگیری تدریجی و تجمعی برخوردارند. افزون بر این، یافته های پژوهش نشانگر آن بود که دانش آموزان مدارس تیزهوشان در مقایسه با دانش آموزان سایر مدارس در بعد پیچیدگی ساختار دانش از باورهای رشد یافته تری برخوردارند، اما در بعد تغییر پذیری توانایی و نقدپذیری دانش، دانش آموزان مدارس نمونه دولتی، باورهای رشد یافته تری را نشان می دهند.
The adaptation and validation of the Epistemological Beliefs Assessment for Physical Science (EBAPS) was the purpose of the present study. To achieve this end 415 third year Guidance school students (207 females and 208 males) were selected from schools for gifted, schools for high-achievers and regular public schools in the city of Shiraz through the use of purposive sampling. The construct validity of the scale was investigated through factor analysis. This analysis showed the following 4 factors: complex structure of knowledge, gradual/summative learning, incremental ability and evolving knowledge. The internal consistency of EBAPS for subscales through the use of Cronbach alpha was acceptable. The findings of this study revealed that the EBAPS is a valid and reliable instrument for use with Iranian guidance school students. In addition, the present study showed a pattern of gender differences in the students· epistemological beliefs about physical knowledge. Also, this investigation revealed that students· beliefs about the structure of knowledge, incremental ability and evolving knowledge were intluenccd by their educational environment.
خلاصه ماشینی:
بررسی تفاوتهای جنسیتی در این ابعاد نشان داد که دختران در مقایسه با پسران از باورهای رشد یافتهتری در دو بعد پیچیدگی ساختار دانش و یادگیری تدریجی و تجمعی برخوردارند.
افزون بر این،نقش ابعاد باورهای معرفتشناختی در پیشبینی پیشرفت تحصیلی دانشآموزان در درس علوم که از لحاظ محتوایی در برگیرنده مفاهیمی از دانش فیزیک و شیمی میباشد،از اهداف این پژوهش است.
چنانکه جدول 4 نشان میدهد،تفاوت معنادار بین میانگین نمرات دانشآموزان مدارس تیزهوشان،نمونه و عادی در سه بعد از ابعاد باورهای معرفتشناختی شامل پیچیدگی ساختار دانش(0/0001< p ، 26/37-(2،412) F )،و تغییرپذیری توانایی(0/003< p ،6/05-(2،412) F )،نقدپذیری دانش (0/004< p ،5/73-(2،412) F )حاصل آمد.
(به تصویر صفحه مراجعه شود) در پاسخ به پنجمین پرسش این پژوهش،ضریب همبستگی گشتاوری بین ابعاد مقیاس EBAPS با پیشرفت تحصیلی دانشآموزان در درس علوم تجربی محاسبه گردید(جدول 6).
(به تصویر صفحه مراجعه شود) بهمنظور مطالعه دقیقتر این روابط،چگونگی قدرت پیشبینیکنندگی ابعاد باورهای معرفتشناختی دانشآموزان دربارهی علوم تجربی برای پیشرفت تحصیلی آنان در این درس،از طریق تحلیل رگرسیون پیشرفت تحصیلی در درس علوم تجربی،پیچیدگی ساختار دانش است(0/0001< p و 0/24- B ).
بعد چهارم حاصل از تحلیل عاملی مقیاس EBAPS ،تحت عنوان نقدپذیری دانش،به باورهای معرفتشناختی در این خصوص اشاره دارد که دانش در حیطه علوم فیزیکی جنبه موقتی و آزمایشی دارد و توسعه یابنده و قبال تغییر است.
یافتههای پژوهش حاضر،در پاسخ به سومین پرسش تحقیقاتی،بیانگر آن بود که دختران در مقایسه با پسران در دو بعد پیچیدگی ساختار دانش و یادگیری تدریجی و تجمعی باورهای رشد یافتهتر و پختهتری دارند،در حالیکه از دو بعد تغییرپذیری توانایی و نقدپذیری دانش،تفاوت معناداری بین این دو گروه حاصل نگردید.