چکیده:
هدف اصلی پژوهش تهیه الگویی برای رهبران اثربخش در دانشگاههای دولتی برپایه جوسازمانی و ویژگیهای شخصیتی مدیران است. تعداد 100 نفر از مدیران دانشگاهی و 300 نفر از همکاران مستقیم آنها در دانشگاههای دولتی هفده استان کشور به گونه تصادفی انتخاب شدند. نیمرخ و سیاهه شخصیتی گوردون درمورد مدیران، و پرسشنامههای جوسازمانی لیتوین و استرینگر، و رهبری اثربخش آموزشی رامسدن درمورد همکاران آنها به کار گرفته شدند. پس از برآورد اعتبار ابزارها، پرسشنامههای 80 نفر از مدیران و 213 نفر از همکاران مورد تجزیه و تحلیل قرارگرفتند. برای رواسازی پرسشنامهها علاوه بر روایی همگرا و واگرا، از تحلیل مؤلفههای اصلی باچرخش و اریماکس استفاده شد. نخستین یافته پژوهش نشان میدهد که مجموعه پرسشهای جوسازمانی از مؤلفههای دوستی و همکاری، پاداشدهی، روشنی خط مشیها، خطرپذیری، و ضابطهها و مجموعه پرسشهای رهبری اثربخش آموزشی از مؤلفههای هدفمداری، ترغیب مداری، کارمداری، تحول مداری، تفاهم مداری، و انسان مداری تشکیل شده است. مشخصههای توصیفی بیانگر آنند که در میان صفات نیمرخ، مسئولیتپذیری مدیران در بالاترین وجامعهپذیری آنان در پایینترین سطح قرار دارند. در میان صفات سیاهه گوردون، تفکر ابتکاری مدیران به گونهای نامحسوس ضعیفتر از سه صفت دیگر است. برای بررسی ارتباط بین عاملهای سازنده ویژگیهای شخصیتی، جوسازمانی، رهبری اثربخشی آموزشی، و یافتن بهترین الگوی تبیین واریانس بین آنها، از دو روش تحلیل رگرسیون چند متغیری و تحلیل همبستگی بنیادی استفاده شده است. تحلیل رگرسیون نشان میدهد که الف) رهبری اثر بخش کارمدار بهترین مـدل رگرسیون است که متغیرهای دوستی و همکاری، ضابطهها، خطرپذیری بهترین ترکیب خطی برای پیشبینی آن است؛ ب) رگرسیونی که بیشتریت تعداد متغیر مستقل را شامل شود، متعلق به تبیین رهبری اثربخش انسان مداراست، و متغیرهای مسئولیتپذیری، ثبات عاطفی، جامعهپذیری، و دوستی و همکاری بهترین ترکیب خطی برای پیشبینی آن هستند. نتایج همبستگی بنیادی نشان میهند که در بین 13 متغیر مستقل (8 متغیر ویژگی شخصیتی و 5 متغیر جو سازمانی) و 6 متغیر وابسته عاملهای رهبری اثربخش، سه همبستگی بنیادی وجود دارند. نخستین همبستگی 66 درصد، دومین آن 25 درصد، و سومین همبستگی بنیادی در حدود 20 درصد واریانس را تببین میکنند. مدلهای بهینه برای پیشبینی رهبری اثربخش به صورت ذیل بیان میشود: 1)اگر مدیری با ویژگی مسئولیتپذیری نسبتا کم، در محیطی مملو از جو دوستی و همکاری، حتی اگر پاداش دهی نسبتا کم قرار گیرد، پیشبینی میشود که نوع رهبری اثربخش وی مشارکتی با ابعاد ترغیب مداری، تفاهم مداری، عدم تاکید برهدف، و عدم تاکید بر کار مداری باشد؛ 2) اگر مدیری با ویژگی خستگی ناپذیری نسبتا زیاد، حتی اگر اندکی زود رنج و بدبین و بدون تفکر ابتکاری باشد، اما در محیطی مملو از جودوستی و همکاری، حتی توام با خطرگریزی نسبی و نبودن ضابطه و خطمشیهای روشن قرار گیرد، پیشبینی میشود که نوع رهبری اثربخش او سازشگرانه با ابعاد هدفمدرای، ترغیب مداری، و تفاهم مداری، عدم تاکید بر کار مداری، و عدم تاکید بر توسعه و تحول باشد؛ و سرانجام 3) اگر مدیری خستگیناپذیر، تکرو، و دارای روابط شخصی قوی باشد، ولی درمحیطی بی توجه به تشویق و پاداش و اما ضابطهمند قرار گیرد، پیشبینی میشود نوع رهبری اثر بخش مورد انتظار وی رهبری دیوانسالار باابعاد هدفمداری، و کارمداری باشد.
خلاصه ماشینی:
"با توجه به این مطلب،ابتدا برای کدگذاری،پرسشهای 1،5،6،8،14،15،22،24 که دارای همبستگی منفی ولی از لحاظ آماری معنیدار بودند،معکوس شدند(یعنی به جای 1،2،3،4 از کدهای 4،3،2،1 استفاده شده*و سپس پرسشهای 4،8، 10،24 که همبستگی آنها با نمره کل ضعیف بوده است از مجموعه حذف گردیدند و ضریب اعتبار پرسشنامه دوباره برآورد شد.
برای بررسی ارتباط بین عاملهای سازنده سه متغیر اصلی پژوهش،یعنی ویژگیهای شخصیتی،جوسازمانی و رهبری آموزشی،و یافتن بهترین الگوی تبیین واریانس بین آنها،به سبب پیچیدگی خاصی که این متغیر دارند،از دو روش تحلیل چند متغیری به این شرح استفاده شده است:1)تحلیل رگرسیون چند متغیری به منظور دستیابی به بهترین مدل پیشبینیکننده عاملهای رهبری آموزشی،و تعیین وزن هریک از عاملهای پیشبینیکننده؛2)اجرای تحلیل همبستگی بنیادی به منظور دستیابی به همبستگی بین سازههای زیربنایی مجموعه متغیرهای مستقل و وابسته.
&%02908ABPG029G% بهترین مدل رگرسیون برای پیشبینی عاملهای رهبری اثربخش برپایه تبیین بیشترین مقدار واریانس از میان 12 معادله رگرسیون،معادلهای است که به تبیین رهبری کارمدار(561%- 2R( ارتباط مربوط میشود.
ynneK تحلیل همبستگی بنیادی با توجه به اینکه هدف کلی پژوهش تبیین هرچه بیشتر مجموعه متغیرهای اثربخش آموزشی از روی متغیرهای جوسازمانی و ویژگیهای شخصیتی مدیر تا حد ممکن است،تحلیل همبستگی بنیادی یک راهبرد بسیار موثر برای حصول این هدف به شمار میآید؛زیرا تحلیل همبستگی بنیادی به عنوان درونداد اساسی خود با دو مجموعه متغیر(که به هریک میتوان یک معنی نظری داد)سروکار دارد.
5-اهمیت تشخیص میزان رهبری اثربخش آموزشی و جوسازمانی محیطهای دانشگاهی ایجاب میکند که این پژوهش در سطح ملی و نیز در مورد دانشگاههای غیردولتی از جمله دانشگاه آزاد اسلامی و مؤسسات آموزش عالی که به صورت غیر انتفاعی اداره میشوند،اجرا و نتایج باهم مقایسه گردد."