چکیده:
توجه به موضوع «زبان» و دانش «زبان شناسی»، سابقه دیرینه ای دارد و در دو قرن اخیر نیز منزلت ویژه ای یافته است. از آنجا که دین اسلام نیز دارای بنیانی «زبانی» است، جا دارد که بنیان و اساس این دین یعنی «زبان» آن همچنان با نگاهی جدید و متناسب با کارکردهای امروزین زبان مورد بازیابی و واکاوی قرار گیرد. امروزه نقش «زبان» در پایه ریزی یک فرهنگ و تمدن و ارتباط آن با مولفه های تمدنی، روشن است و با توجه به نیازها و چالشهای فرهنگی جهان معاصر، بر امت اسلامی فرض است تا به این سرمایه ممتاز نگاهی عصری داشته باشد و از آن بهره های روزآمد ببرد. نسبت و ارتباط فراگیر زبان قرآن با فاهمه همگانی انسانی، دوام و ماندگاری آن، برتری آن بر زبانهای انسانی و برخورداری از «فضل» و «هیمنه»ای الهی، قابلیت نفوذ و برقراری ارتباط قلبی و درونی و نیز بلاغت و جنبه های هنری آن، از جمله ممیزات این زبان اند که در زمان حاضر توجهی ویژه به آنها لازم است. هدف مقاله، آوردن زمینه هایی از کارکردهای زبانی فوق و بیان توانایی های کلام الله مجید در این زمینه هاست.
خلاصه ماشینی:
انتظاری نامعقول نیست که اسلام در دهههای آتی و در نیم قرن آینده، قدرت برتر جهان باشد؛ در چنین صورتی یک قدرت برتر، قبل از همه به فرهنگی عالی و یک گفتمان جهانی متعالی نیازمند است و پایه و مایه چنین چیزی عنصر «زبان» نیست مقاله حاضر میکوشد از ظرفیتهایی بگوید که در «زبان قرآن» وجود دارد و امت اسلامی میتواند در آنها برای خدمت به جامعه انسانی بهره گیرد.
تواناییهای زبان قرآن فراتر از نظرها و قالبهای سنتی و بلاغی قرون گذشته و نیز از حیث حقی که در درجه نخست بر زبان عربی دارد، در زمان حاضر مورد توجه صاحبنظران قرار گرفته است.
این سخن کسی است که به اصالت «زبان قرآن» ایمان چندانی ندارد (نک : ابوزید، 521)، اما نقل سخن او در اینجا از باب استشهاد به شهادت دیگران به «فضل زبان قرآن» 1 و آثار «هیمنه قرآن» سخنی است که در خود قرآن آمده و «فضل قرآن» تعبیری است که در کلام صاحب آن به کار رفته است: (مصدقا لما بین یدیه من الکتاب ومهیمنا ـ المائده، 48).
4 او هنر بزرگ خود را کشیدن نقاب از رخ اندیشه5 شمرده و این همه را نیز از دولت قرآن شمرده است.
نتیجهگیری در آنچه گذشت، از زبان قرآن و ویژگیهای آن به مثابه یک توانمندی مهم فرهنگی و تمدنی برای امت اسلامی در حال حاضر و نیز آیندهای سخن گفته شد که این جمعیت بزرگ در پیش رو دارد و طلیعههای آن نمایان شده است.