چکیده:
پیمان حقوق کودک بنیادی ترین سند هنجارساز درقلمرو حقوق کودکان به شمار می رود. در این پیمان مصادیق متعدد حقوق این دسته از شهروندان شناسایی شده اند که یکی از بارزترین آنها «حق کودکان بر پیشگیری از بزهکاری» است. به موجب حق مذکور، کودکان این امکان را می یابند تا از رهگذر بهره مندی از شماری از جلوه های حقوق بشر به سمت درست تربیت شدن و همنوایی با قواعد اجتماعی پیش روند. جلوه هایی که طبیعتا بر فرآیند رشد کودکان تاثیرگذار بوده و اسباب اجتماعی شدن آنان را فراهم می آورند. از همین رو، در پیمان مذکور از میان شاخه های جرم شناسی پیش گیری، بر «پیشگیری فردمدار» تاکید شده است تا به واسطه اتخاذ تدابیر مناسب در این زمینه نظام شخصیتی کودکان به شکل درست سامان یابد. در این نوشتار، گفتمان «پیمان حقوق کودک» در زمینه پیش گیری از بزهکاری در سه قسمت حق کودکان در برخورداری از خانواده مطلوب (یکم)، حق کودکان در برخورداری از آموزش و پرورش (دوم) و حق کودکان در برخورداری از برنامه های تفریحی- سرگرمی- فرهنگی (سوم) مورد بررسی قرار می گیرد.
خلاصه ماشینی:
بنابراین ، نظام عدالت کیفـری بـا توجـه بـه وضـعیت کودکان بزهکار و در نظر داشتن این نکته که آنان احتمالاً فرآینـد رشـد/ تربیـت درسـتی را سپری نکرده اند و به همین جهت نوعی قربانی به شمار می روند، باید در راسـتای حمایـت از این دسته و فراهم ساختن بسترهای مناسب برای بازسازگاری اجتماعی / اصلاح و درمان آنان گام بردارد (خواجه نوری ، ١٣٨٢: ١١٥).
به این صورت که ، اتخاذ سیاست ها و برنامه های مناسب به منظور جلوگیری از گرایش کودکـان بـه سمت بزهکاری از جمله حقوق بنیادی این دسته بوده و ضمن متناسب سازی شرایط زندگی آنان موجبات شکل گیری درست نظام رفتاری کودکـان و فراگیـری آمـوزه هـای پرورشـی را فراهم می آورد.
در واقـع ، ایـن نوع سیاست گذاری از حقوق بنیادی کودکان بوده که بر این اسـاس رسـانه هـا مـی تواننـد از رهگذر برنامه ریزی های فرهنگی به آگاه سازی کودکان ، ارتقای سـطح فرهنگـی ایـن دسـته ، آشنا کردن آنان با ارزش های اساسی اجتماعی و نیز بایدها و نبایدهای کیفری و ترویج آداب و سنت های غالب جامعه مبادرت ورزند.
بـر همـین اسـاس ، نویسندگان پیمان حقوق کودک در میان گونه های پیش گیری فقط بر پیش گیـری فردمـدار به منظور کاهش گرایش کودکان به بزهکاری تأکید ورزیده و دولـت هـا را بـه اتخـاذ تـدابیر مناسب در این زمینه ملزم ساخته اند.
به هر رو، به نظر می رسد گفتمان تدوین کنندگان این پیمان در خصوص پـیش گیـری از بزهکـاری کودکان بر آموزه های پیش گیری فردمدار (یعنی ، رشدمدار و جامعه مدار) استوار می باشـد تـا به این وسیله آنان به سمت هنجارمندی ، برخورداری از یک ماهیت رفتاری مناسب و درست تربیت شدن پیش روند.