چکیده:
جریان غلات آن چنان بعضی از پژوهشگران را تحت تاثیر قرار داده که خود دچار گزافه گویی درباره برخی از معارف و فضائل معصومان صلوات الله علیهم اجمعین شده اند. این مقاله درصدد نقد یکی از آثار ایشان با عنوان «تاثیر اندیشه های غالیان بر برخی از مفسران اثرگرای شیعی» است که در شماره پنجم پژوهش نامه قرآن و حدیث به قلم آقای بمانعلی دهقان منگابادی به چاپ رسیده است.
خلاصه ماشینی:
تنها به نمونههایی اشاره میشود: 1-حضرت رسول اکرم صلی اللّه علیه و آله و سلم در خطبه غدیر1فرمود:«إن فضائلعلی بن أبی طالب عند اللّه عز و جل و قد أنزلها فی القرآن أکثر من أن احصیها فی مقام واحد،فمن أبناکم بها و فرفها فصدقوه»(طبرسی،احمد بن علی بن ابی طالب،144/1؛مجلسی،217/37،روضة الواعظین،99/1)،یعنی:ای گروه مردم!براستی فضائیل علی بن ابیطالبنزد خداوند است و آنها را در قرآن نازل فرموده،و از شمار خارج است،پس هرکه شمارا بدانها خبر داد و آگاه ساخت او را باور نموده و تصدیق کنید.
» طبق بیان نویسنده میبایست حضرت رسول اکرم صلی اللّه علیه و آله و سلم را اولینغالی شیعی معرفی کرد زیرا ان بزرگوار در خطبه غدیریه فرمود:«معاشر الناس:تدبرو القرآن و افهموا آیاته و انظروا إلیه إلی محکماته و لا تتبعوا متشابهه فو اللّه لن یبین لکمزواجره و لا یوضح لکم تفسیره إلا الّذی أنا اخذ بیده»(طبرسی،احمد بن علی بن ابیطالب،130/1؛مجلسی،208/37)،یعنی:ای گروه مردم!درباره قرآن بیندیشید،و ازآیاتش سردرآورید و همیشه به محکمات آن ناظر باشید و نباید از متشابه پیروی کنید،وقسم بخدا که کسی نمیتواند حقائق و دقائق قرآن را تفسیر و بیان کند مگر آنکه مندستش را گرفتهام.
4-تأویل برخی آیات به ولایت ائمه(ع) مقدمتا باید متذکر گردید که حضرت رسول اکرم صلی اللّه علیه و آله به امیر المؤمنینعلیه السلام فرمود:«إنک تقاتل علی تأویل القرآن کما قاتلت علی تنزیله»(ابن حجرهیتمی،361/2؛احمد حنبل،420/3؛نسایی،40؛حاکم نیشابوری،132/3؛ابناثیر،32/4؛ابو بکر هیثمی،133/9؛سیوطی،تاریخ الخلفا173/)،یعنی:همان گونه که منبرسر تنزیل قرآن جنگیدم تو نیز برسر تأویل آن جنگ خواهی کرد.
(ابن عقده کوفی،185) نتایج مقاله 1-منظور از غلو و گزافهگویی طبق آیات قرآن کریم و روایات ائمه معصومان علیهمالسلام،نسبت الوهیت دادن به بندگان و نیز پایبند نبودن به احکام شریعت است.