خلاصه ماشینی:
"سیریس کوتاه در فهرستنویسی کتابهای فارسی از انقلابی که عصر چاپ در ترویج دانش به پا کرد جهان غرب مسیحی درقرونمیانه برای تنظیم نوین زندگانی معنوی و روحانی خود آن را به خدمتگرفت و سودهایی برد1،اما جهان اسلام تا آغاز ق 19 م/[13 ه]هنوز از آن(1).
یعنی حتی پس از گذشت چهار قرن از استفادۀ جهان مسیحی ازصنعت چاپ:این صنعت در کشورهای اسلامی قدم نگذاشته بود.
درسرزمینهای مسلماننشین همچون عثمانی و مصر و ایران-که خطر توسعۀاستعمار غرب در آنجا میرفت-اگر چه چاپخانههایی در آغاز ق 19 م/[13 ه]تأسیس شده بود،اما تا نیمۀ دوم ق 19 م/[14-13 ه]صنعت چاپ درآن کشورها گسترش نیافت.
2 علت اصلی تمایل نداشتن مسلمانان به چاپ این بوده که آنان هر چه بیشتر بهسنتهای افتخارآفرین و منحصر به فرد خود همچون حفظ/از برداشتن،انتقالعلوم از سینه به سینه،خوشنویسی و کتابت اتکا میکردند و لغزشهایقلمیای را که در آثار مکتوب،در عمل آماده ساختن آنها برای چاپ راهمییافت،روانمیدانستند.
در آن مراحل ابتدایی فقط مسلمانان نبودند که این چنینبرخورد محافظهکارانهای با صنعت چاپ داشتند،بلکه مسیحیان سنتگرا وکاتولیکها نیز تا مدتی پس از ابداع چاپ،در راه ترویج آن مزاحم بودند3.
این همان دیدگاهی است که جهان اسلام را تا مدتی کلا یا جزوا از بهرهبرداری ازاختراعات مفید اروپا همچون سلاحهای جنگی،ساعت و برق دور نگاه داشت و در برابراستفاده از صنعت چاپ نیز جهان اسلام حالت گومگو را داشت.
de,aisa htuos ni egdelwnok fo noitamrofsnart ,yrotsih a,tsae elddim bara eht ni sserp eht,noiaya ima;97-62.
آغاز چاپ در قلمرو عثمانی-گرچه برای مدتی محدود و کوتاه بود-برایسایر کشورهای اسلامی موجب تشویق و دلگرمی شد."