چکیده:
در این مقاله از روش هزینه یابی بر مبنای فعالیت (ABC) برای محاسبه بهای تمام شده آموزش دانشجویان رشته های گروه پزشکی در دانشگاه های علوم پزشکی شیراز، یزد و فسا به صورت تطبیقی استفاده شده است. برای این منظور پس از تعریف مراکز فعالیت و هزینه یابی، هزینه های مراکز فعالیت سطوح مدیریتی دانشگاه به معاونت های زیرمجموعه، سپس از معاونت ها به دانشکده هاتخصیص داده شد. در سطح دانشکده ها نیز بر حسب استفاده هر کدام از واحدهای درسی از خدمات مراکز فعالیت، بهای تمام شده واحدهای درسی محاسبه شده است و در نهایت از مجموع بهای تمام شده واحدهای درسی، بهای تمام شده هر رشته تعیین شد. نتایج این مطالعه نشان داد، بهای تمام شده آموزش دانشجو در رشته های مختلف و بر حسب دانشگاه تفاوت معناداری با یکدیگر دارند که این تفاوت به طور عمده بستگی به تعداد واحدهای درسی، تجهیزات آموزشی، ترکیب واحدهای درسی(نظری و عملی) و تعداد دانشجودارد. علاوه بر این نزدیک به40% بهای تمام شده آموزش دانشجو در دانشگاه های مورد بررسی مربوط به هزینه های سطح نگهداری( هزینه های حوزه ریاست دانشگاه و خدمات غیر مستقیم آموزشی) و مابقی مربوط به هزینه-های سطح واحد(هزینه های نیروی انسانی، مواد مصرفی آزمایشگاه و ملزومات مصرفی آموزشی) است.
خلاصه ماشینی:
"٣. اطلاعات محاسبه بهای تمام شده می تواند جهت بودجه ریزی و برنامه ریزی به خصوص "بودجه ریزی عملیاتی "در بخش آموزش رشته های پزشکی به کار گرفته شود و همچنین مبنایی را برای "جذب هزینه ها" در طول دوره های آینده فراهم کند تا بر این اساس بتوان عملکرد دانشگاه های علوم پزشکی را بر حسب گروه ها و مقاطع تحصیلی مختلف با یکدیگر مقایسه کرد.
به طور کلی در این پژوهش برای محاسبه بهای تمام شده رشته های درسی پس از تعریف مراکز فعالیت و هزینه یابی ، فرآیند تخصیص هزینه از بالاترین سطح مراکز فعالیت دانشگاه - های علوم پزشکی (هزینه های حوزه ریاست ) شروع و به پایین ترین سطح فعالیت های آموزشی (هزینه های مربوط به رشته های درسی ) انجام می شود.
با توجه به توضیح های گفته شده برای به کارگیری سیستم ABC در دانشگاه های علوم پزشکی مورد مطالعه ، مراحل زیر انجام شد: گام اول : بررسی وضعیت سیستم موجود با توجه به ماهیت خدمات بخش آموزش و غیر قابل ملموس بودن فعالیت های آن نسبت به سایر بخش ها، اهمیت هزینه یابی و محاسبه بهای تمام شده در این بخش تابه حال چندان مورد توجه قرار نگرفته است و این سیستم نیز اطلاعات مالی مناسب را برای مدیران از ابعاد مختلف فراهم نمی کند."