چکیده:
گسترش شهر ها و تاثیر آن ها بر ساختار فضایی کلان شهر ها، همواره از مسائل مورد توجه برنامه ریزان بوده است. یکی از مهم ترین عواملی که در جهت دهی به این توسعه نقش بارزی ایفا می کند، عوامل طبیعی از جمله عوامل اقلیمی است که تاکنون در کشورمان بدلایل مختلف از جمله منافع اقتصادی ناشی از ساخت و سازهای بی رویه، کمتر مورد توجه بوده است. از آنجا که این بی توجهی باعث توسعه نامعقول و لجام گسیخته کلان شهر تهران در جهات نامناسب جغرافیایی شده است، بنابراین، تحقیق حاضر بر آن است که بر مبنای عناصر اقلیمی و عوامل جغرافیایی به مکانیابی بهینه نواحی مناسب برای توسعه فیزیکی کلان شهر تهران بپردازد. در این تحقیق برخی از عناصر اقلیمی و عوامل جغرافیایی دخیل در مکان یابی کلان شهر تهران، انتخاب و نقشه های مربوطه بر اساس آمار ایستگاه های منطقه و سایر اطلاعات، با استفاده از نرم افزار ArcGIS به روش میانیابی یا با استفاده از معادلات رگرسیونی، تهیه شدند. سپس لایه های رستری به دست آمده، پس از بازطبقه بندی ارزش های یاخته های آن ها، با استفاده از دو مدل تجزیه و تحلیل مکانی ( SA ) و تجزیه و تحلیل سلسله مراتبی مکانی ( SAHP )، وزن دهی و تلفیق شدند و بدین ترتیب نقشه های نهایی هر کدام از دو مدل فوق به دست آمد. در گام بعد با استفاده از تصاویر ماهواره ای منطقه و انجام تصحیحات مختلف هندسی و رادیومتریک بر روی آن ها، نقشه های شاخص پوشش گیاهی ( NDVI ) و کاربری زمین تهیه گردید. سپس هر یک از این دو نقشه با نقشه های نهایی دو مدل SA و SAHP تلفیق و در نهایت، نقشه های تناسب توسعه فیزیکی به دست آمد. نتیجه تحقیق نشان داد که با در نظر گرفتن پهنه های اراضی بایر و تلفیق آن با پهنه های تناسب و به منظور حفظ پوشش گیاهی، توسعه شهر به سمت جنوب مطلوب تر از سایر جهات است. مناطق غربی و شمالغربی در اولویت های بعدی قرار می گیرند.
خلاصه ماشینی:
"مکانیابی نواحی مساعد برای توسعۀ فیزیکی کلان شهر تهران برمبنای عناصراقلیمی و عوامل جغرافیایی مجله جغرافیا و برنامهریزی محیطیسال 23،پیاپی 47،شماره 3،تابستان 1391 (به تصویر صفحه مراجعه شود)فیروز مجرد:استادیار اقلیمشناسی،دانشگاه رازی،کرمانشاه،ایران{o*o} سمیه حسینی فر:کارشناس ارشد اقلیمشناسی،دانشگاه رازی،کرمانشاه،ایران وصول:1389/8/18 پذیرش:1390/9/22،صص 42-23 چکیده {IBگسترش شهرها و تأثیر آنها بر ساختار فضایی کلان شهرها،همواره از مسائل مورد توجه برنامه ریزان بوده است.
oohay@darrajom-f:liame o} &%04704MBJG047G% مکانیابی نواحی مساعد برای توسعۀ فیزیکی کلان شهر تهران برمبنای عناصراقلیمی و عوامل جغرافیایی مجله جغرافیا و برنامهریزی محیطیسال 23،پیاپی 47،شماره 3،تابستان 1391 (به تصویر صفحه مراجعه شود)فیروز مجرد:استادیار اقلیمشناسی،دانشگاه رازی،کرمانشاه،ایران{o*o} سمیه حسینی فر:کارشناس ارشد اقلیمشناسی،دانشگاه رازی،کرمانشاه،ایران وصول:1389/8/18 پذیرش:1390/9/22،صص 42-23 چکیده {IBگسترش شهرها و تأثیر آنها بر ساختار فضایی کلان شهرها،همواره از مسائل مورد توجه برنامه ریزان بوده است.
از نظر بارش حداکثر روزانه نیز قسمتهای جنوبیمنطقه،وضعیت مناسبتری دارد(شکل 9)؛چرا که بهدلیل قرار گرفتن در بخش کم شیب منتهی الیه جنوبیمنطقه در خارج از محدودۀ شهر،حداکثر بارشروزانه،تبعات منفی کمتری در آن ایجاد میکند؛درحالیکه در مناطق پرشیب منتهی به کوهستانهایشمالی،به دلیل قابلیت بالای تمرکز آب در درهها وامکان ورود ناگهانی آن به مناطق مسکونی پایکوهی، (به تصویر صفحه مراجعه شود)در ادامه،با توجه به نمودارهای مراحل تحقیق درشکلهای 2 و 3،نقشۀ جهت شیب،و برمبنای نقشۀجهت شیب،نقشۀ زاویه تابش در ایام اعتدالین(بهعنوان نماینده مناسبی برای تمام ایام سال)تهیه ووزنهای مربوطه به آن اضافه شد(شکل 7).
تحقیقحاضر،تأثیر برخی از عناصر اقلیمی شامل دما،بارش،باد و تابش خورشیدی و نیز مهمترین عوامل (به تصویر صفحه مراجعه شود) -نتیجه گیری از آنجا که توسعۀ بیقواره امروز تهران نتیجۀ عدمتوجه به عوامل جغرافیایی و طبیعی،به خصوصعوامل اقلیمی و کاربری زمین بوده است،در اینتحقیق سعی شده است تا این عوامل در مکانیابیتوسعۀ کلان شهر تهران مدنظر قرار گیرد."