چکیده:
برنامهریزی راهبردی، در دنیای پر از تغییری که سازمانها را احاطه نموده، راهحلی مناسب برای همسویی فعالیتها با هدفهای و رسالتهای سازمان و پرهیز از خطاهایی است که بقای سازمان را تهدید میکند. کتابخانههای دانشگاهی نیز به عنوان یکی از مراکز اصلی پیش برنده و تأمینکنندة هدفهای آموزشی و پژوهشی دانشگاه، موظفند در عین همسویی با تغییرات محیطی، پاسخی مناسب به نیازهای کاربرانشان ارائه دهند و در چارچوب رسالت دانشگاه فعالیت نمایند. برای همخوانی فعالیتهای کتابخانههای دانشگاه فردوسی مشهد با تغییرات محیطی مؤثر بر چشمانداز و رسالت دانشگاه، طراحی برنامه راهبردی برای توسعة خدمات در این کتابخانهها به عنوان هدف این مطالعه، مورد توجه قرار گرفت. با استفاده از مدل برایسون و بر پایة تحلیل SWOT، به طراحی برنامه راهبردی برای توسعه خدمات پرداخته شد. اطلاعات مورد نیاز از طریق سیاهة وارسی، پرسشنامه و مصاحبه گردآوری شد. آزمودنیهای پژوهش شامل 26 کتابدار مسئول و متخصص و مصاحبه شوندگان شامل 4 تن از مسئولان دانشگاه بودند. هشت فعالیت زمینهساز برای توسعة خدمات، زیر بنای لازم را برای گردآوری اطلاعات فراهم کرد. بر پایة تحلیل اطلاعات به دست آمده، توانمندیها، ضعفها، تهدیدها و فرصتها شناسایی شد. سپس چشم انداز، رسالت، ارزشها، هدفهای راهبردی و برنامه راهبردی پیشنهادی، به تفکیک 8 فعالیت ارائه گردید.
خلاصه ماشینی:
"ضعف (W) تهدید (T) نبود برنامهای مدون در مورد آموزش، ناهماهنگی در برنامههای آموزشی، کمبود نیروی انسانی مناسب برای آموزش، استقبال نکردن برخی از استادان از آموزشهای کتابخانه، کمبودمهارتهای پژوهشیوآموزشیدربرخیازکتابداران، نبودبرنامهای مدوندرموردارزیابی در کتابخانه، عدمگردآوریوسازماندهیمنابعدیجیتالموجوددردانشگاهونیزرایگاندراینترنت، وجودمشکلهای بنیادیندرسیستمهایمدیریتاطلاعاتموجوددردانشگاه، عدم کفایتمهارتهایفناوریدربرخی از کتابداران، مشارکت نداشتن کتابداران در تصمیمگیریهای مرتبط با فناوری،شناختنداشتن نسبتبهوجود توانمندیهای مرتبط با مدیریتدانش، سواد اطلاعاتی و رتبهبندی دربرخی ازکتابداران، تشکیل نشدن واحد علمسنجی در دانشگاه، توجه اندک به انواع رقابتهای رتبهبندی در دانشگاهها و کتابخانهها، نبودواحدویاکمیتهای درکتابخانهمرکزیبرایرتبهبندی دانشگاه، استفاده محدود از بسترهای تعامل، عدم تبلیغ گسترده در مورد ارائه خدمت به دیگر سازمانها، کمبود تبلیغات،استفادهنکردن ازبرخیروشهای آگاهیرسانیمانند Alert, RSS، خدماتبرپایهتلفنهمراهوجزآن، کمبودبودجهدرموردپشتیبانیازانتشاراتوتبلیغاتکتابخانهها، کمبودنیرویانسانی مجرب و با سابقه، نبودراهکارهایتشویقیبرایفعالیتهایکتابداران، تناسبنداشتن ساختارسازمانیکتابخانهبافعالیتها، هدفهاورسالتدانشگاه، نبود برنامههایراهبردی آموزش سنتی و حافظه محور و توجه کم به آموزش پژوهش محور، بی توجهی به وضعیت برخی از کتابخانهها، تسلطکشورهایغربیبرتولیدواشاعهاطلاعات، سرعت کم اینترنت در کشور، رعایت نکردن قوانین مرتبط با مالکیت معنوی پدیدآورندگان در محیط اینترنت، افزایش نرخ تورم، مشکل اقتصادی دانشگاه، هزینةکمدرتولیدودسترسیوهزینهزیادتهیهوپشتیبانی از سیستمهای الکترونیکی، توجهمدیرانبهجنبههایسختفناوریبهجایجنبههاینرمآن، رشد مداومتعداددانشجویانو صادر نشدن مجوز برای استخدام کتابدار، کمتوجهیسازمانها به عوامل تأثیرگذار در فعالسازی کتابخانهها، پایین بودن سرانة مطالعه در جامعه، بی توجهی به وضعیت کتابخانهها در محافل فرهنگی جامعه، تحمیل نیروی انسانی نامناسب به کتابخانهها، تغییر مداوم سیاستها و تصمیمها در ارتباط با کتابخانهها و تأثیر آن بر تغییر وظیفههای کتابداران، استفاده نکردن از اطلاعات و دانش تولید شده در تصمیمگیری، برنامهریزی و فعالیتها، شناخت نداشتن نسبت به نقش کتابخانه در توسعه کشور پرسش سوم: این پرسش به بررسی و ارائه راهبردهای پیشنهادی برای تحول در خدمات کتابخانههای دانشگاه فردوسی مشهد مرتبط است."