چکیده:
با توجه به اهمیت معنویت به عنوان بعد چهارم انسان، هدف این مقاله تدوین ابزاری به منظور ارزیابی عوامل مؤثر در جذب دانشآموزان به نماز جماعت میباشد. در قالب پژوهش «زمینهیابی از نوع مقطعی»، تعداد 752 نفر از بین دانشآموزان پایههای تحصیلی اول، دوم و سوم دورة متوسطه در استان اردبیل در سال تحصیلی 89-90 به شیوة نمونهگیری چندمرحلهای انتخاب شدند و پرسشنامة تدوین شدة جذب به نماز جماعت، توسط آنان تکمیل گردید. نتایج حاصل از تحلیل عاملی اکتشافی، بیانگر آن بود که پرسشنامة مذکور، دارای پنج عامل زیربنایی با عناوین «فضای فیزیکی و ارتباطی ـ آموزشی»، «ایمان و رفتار مذهبی فردی ـ خانوادگی»، «نحوة برپایی نماز جماعت»، «محیط اجتماعی» و عامل «تشویقی» بود. بررسی مجدد روایی این پرسشنامه نشان داد که هر پنج عامل استخراج شده دارای ضرایب همبستگی بالا و معنادار با یکدیگر و با نمرة کل پرسشنامه است (001/0>P). بررسی پایایی پرسشنامه با استفاده از روش آلفای کرونباخ نشان داد که عامل اول 90/0، عامل دوم 89/0، عامل سوم 89/0، عامل چهارم دارای ضریب آلفای 82/0 و عامل پنجم 82/0 است. ضریب آلفای کرونباخ کل پرسشنامه نیز، 94/0 به دست آمد. ارزیابی پرسشنامة جذب به نماز جماعت نشان داد که پرسشنامة مذکور دارای عوامل زیربنایی مطلوب و همبسته برای سنجش عوامل مؤثر در جذب دانشآموزان به نماز جماعت است. بنابراین، از این پرسشنامه میتوان در جهت تحقیق و بررسی عوامل مؤثر در جذب دانشآموزان به نماز جماعت استفاده کرد.
خلاصه ماشینی:
"ابزار جمعآوری اطلاعات به منظور ارزیابی نگرش دانشآموزان نسبت به عوامل مؤثر بر جذب آنان به نماز جماعت مدارس، کار پژوهش در مراحل گوناگونی انجام گرفت: در مرحلة اول، به دلیل آنکه پژوهشگران درصدد اکتشاف عوامل مرتبط با گرایش دانشآموزان به نماز بودند، مادههای این آزمون با توجه به زمینة فرهنگی کشور و با بهرهگیری از آیات و روایات و آرای علما و فقها، 264 و بر مبنای پیشینة نظری و نتایج فراتحلیل نصر و همکاران 265 و همچنین پرسشنامههای ساخته شده همانند «گزارههای مقیاس رفتار مذهبی و ایمان»، 266 و پرسشنامة عوامل درونسازمانی جذب به نماز طراحی شد.
جدول (2): درصد واریانس تبیین شده هر عامل پس از چرخش عامل ارزش ویژه درصد تبیین واریانس درصد واریانس تراکمی فضای فیزیکی و ارتباطی ـ آموزشی مدرسه (عامل اول) 44/8 25/11 25/11 ایمان و رفتار مذهبی فردی ـ خانوادگی(عامل دوم) 11/6 15/8 41/19 نحوة برپایی نماز جماعت (عامل سوم) 65/5 53/7 95/26 محیط اجتماعی (عامل چهارم) 50/4 00/6 95/32 تشویق (عامل پنجم) 35/4 80/5 76/38 با دستور استخراج 5 عامل، درصد کل واریانس تبیین شده به 76/38 میرسد.
جدول (4): ماتریس همبستگی مؤلفههای پرسشنامة جذب به نماز جماعت با نمرة کل مؤلفهها (عاملها) (عامل اول) (عامل دوم) (عامل سوم) (عامل چهارم) (عامل پنجم) فضای فیزیکی و ارتباطی ـ آموزشی مدرسه (عامل اول) - ایمان و رفتار مذهبی فردی ـ خانوادگی(عامل دوم) ***58/0 - نحوة برپایی نماز جماعت (عامل سوم) ***30/0 ***33/0 - محیط اجتماعی (عامل چهارم) ***59/0 ***65/0 ***22/0 - تشویق (عامل پنجم) ***45/0 ***43/0 ***44/0 ***47/0 - کل نمره ***81/0 ***82/0 ***63/0 ***75/0 ***69/0 001/0>P=*** N=752 همانگونه که جدول شماره (4) نشان میدهد، تمام همبستگیها بین مؤلفهها با یکدیگر و مؤلفهها با نمره کل مقیاس در سطح 001/0>P معنادار است."