چکیده:
ادیان ضمن ارائه ی تعالیم درباره سه موضوع اساسی خدا، جهان و انسان با تجویز و توصیه ارزش های اخلاقی خاص همواره تحول اخلاقی مطلوبی را مورد هدف قرار می دهند. در متون اسلامی و در راس آن ها قرآن کریم وظیفه و ماموریتی که به عهده پیامبران الهی گذاشته می شود، ثنایی بوده و دو مقوله مذکور - تعلیم و اخلاق- (تزکیه) را هدف رسالت پیامبران بیان می کند. تزکیه و اخلاق به معنای دعوت انسان ها به سمت تحولات مطلوب، رسالت تردیدناپذیر و بدیهی دین(پیامبران) است. پرسشی که تحقیق حاضر قصد طرح و بیان آن را دارد، کارآمدی هدف و رسالت مذکور در جهان حاضراست. جهان معاصر با توجه به قدرت تکنولوژی ارتباطات به دهکده و به تعبیر برخی به برج شیشه ای تبدیل گشت. خصیصه ی عمده جهان شیشه ای فقدان مرز ها و موانع طبیعی و سیاسی میان انسان ها و فرهنگ های متفاوت است. آیا با توجه به چنین خصیصه ای، همچنان می توان از امکان تحقق تحول اخلاقی در جهان معاصر سخن به میان آورد؟ در نوشته ی حاضر از کارآمدی ارزش های اخلاقی در ایجاد تحول اخلاقی با تکیه بر انسان شناسی دینی(اسلامی) دفاع خواهد شد.
خلاصه ماشینی:
آیا بـا توجه به چنین خصیصه ای ، همچنان می توان از کارآمـدی دیـن در حـوزه ی ارزش هـای اخلاقی برای دعوت به سوی تحول های مطلوب سخن به میان آورد؟ فرو ریختن مرز ها در دوره ی معاصر سبب رنـگ بـاختگی برخـی مفـاهیمی گردیـد کـه در نظـام ارزشـی گذشتگان اهمیت بسیار بالایی داشته است .
با این وجود وظیفه ی سنگین و دشواری کـه بـه عهـده ی مدافعان اندیشه ی تعارض میان دهکده ی جهانی و نقش اخلاقی دین قـرار دارد، اثبـات اصالت جسم و تصویر غیر مکانیکی از انسان است .
روشن است که تصور مکانیکی از انسان و تحولات اخلاقی با زوال نقش ارزشی دین در جهان کنونی برابر است ، مگر آن که فرد قادر باشد خود را از فضا و شرایطی کـه قدرت ارتباطی عصر حاضر فراهم نموده ، محفوظ بدارد.
حال ، پرسش دیگر آن است که با تکیه و استناد به متون اسـلامی کـدام یـک از دو تصـور مـذکور مـورد دفـاع قـرار می گیرد؟ قرآن کریم و سیره ی بزرگان اسلام کدام یک را تأیید مـی کنـد و اساسـا تحـول اخلاقی آیا دارای ماهیت فیزیکی است یا غیر فیزیکی ؟ به نظر نویسنده متـون دینـی بـه روشنی مؤید تصور غیرمکانیکی از انسـان و تحـولات اخلاقـی اسـت و تـلاش بـرای تحصیل اهداف ارزشی دین در فضای گلخانه ای و در انعزال فیزیکی نه مورد تشـویق و تأیید قرار گرفته است و نه در دنیای معاصر امکان تحقق دارد.
و تنها به این نکته اشاره می شود که در قرآن کریم ارزش های اخلاقی و دعوت به سوی تحولات ارزشی مطلوب متناسب با ایده اصالت روح در مورد انسان است .