چکیده:
این مقاله به بررسی بازار مواد مخدر در ایران می پردازد و بازار مواد مخدر در تهران را از جهت میزان مصرف، نوع مواد مصرفی و قیمت، مورد بررسی قرار داده است . به منظور بررسی بازار مواد مخدر در ایران ،قیمت تریاک در افغانستان و مسیرهایی که این مواد طی میکنند تا وارد ایران شده و پس از ورود بخشی از آن به داخل کشور، بقیه برای صدور به اروپا و امریکا ارسال شوند، مورد بررسی قرار گرفته است. با توجه به اینکه ورود مواد مخدر به ایران از دو استان مرزی خراسان و سیستان و بلوچستان صورت میگیرد و از آنجاکه شرایط این دو منطقه برای قاچاقچیان متفاوت است، لذا قیمت مواد وارداتی و نوع مواد در هر یک از این مناطق تفاوت دارد. در این بررسی تغییرات قیمت مواد مخدر در مبادی ورودی (تحت تاثیر شرایط افغانستان) و همچنین نوسانات قیمت در داخل کشور و عوامل مؤثر در ایجاد این تغییرات، مورد توجه قرار گرفته است . در مطالعه حاضر، عوامل مؤثر بر قیمت و ارزش افزوده نیز مورد بررسی قرار گرفته است؛ بر این مبنا، معادله رگرسیونی ارائه شده است که با تکیه بر آمار دستگیرشدگان، برآوردی از تعداد افراد فعال در عرصه توزیع مواد در سطح کشور ارائه میدهد. همچنین، در این بررسی، عملکرد دستگاه های فعال در امر مبارزه با مواد مخدر نیز مورد بررسی قرارگرفته است و برآوردی از مجموع هزینه هایی که این دستگاه ها در امر مبارزه، درمان و پیشگیری می پردازند، فراهم آمده است. در نتیجه مشخص میشود متوسط هزینهای که بابت هر کیلو گرم از کشفیات پرداخته شده با متوسط قیمت تریاک (در سال مورد بررسی) یکسان بوده است . الگوی توزیع مواد مخدر در تهران یکی دیگر از مسائل مورد بررسی است که پس از مقایسه ای تطبیقی در خصوص قیمت مواد مخدر با برخی از کالاهای مصرفی خانوارها برآورد شده است. این بر آورد نشان می دهد که در سال مورد بررسی، مقدار مواد مخدر مصرفی توسط هر معتاد معادل چه مقدار مواد غذایی بوده است . در پایان، عملکرد مراکز بازپروری و وضعیت معتادان از حیث جنسیت، تحصیلات، درآمد، اشتغال، سن، وضعیت تاهل و مسکن در سطح کشور و تهران نیز مورد بررسی قرار گرفته است.
This article reviews Iranian illicit drug market and also addresses the amount of consumption، type of consuming drugs as well as drug prices in Tehran’s market.
To examine Iranian drug market، we have reviewed opium prices in Afghanistan and drug transition routes into the I. R. of Iran where some part of transited drugs are exported to Europe and United States of America. Owing to the fact that transited drugs are entering Iran via two border provinces namely Sistan and Baluchistan and Khorassan، and these two provinces have different conditions for drug traffickers، the price and type of transited drugs are varied in each region. In this study، changes in illicit drug prices in entering points (affected by internal situation of Afghanistan)، price fluctuations inside the country and main factors of such changes are studied.
Meanwhile، factors which influence over prices and their added value are explored; on this basis، there is a regression which estimates the number of those who are active in illicit drug supply inside the country by using the rate of arrestees. The performance of anti-drug agencies is also appraised and there would be an estimation of total funds allocated by these agencies to illicit drug campaign، prevention and treatment. As a consequence، it is determined that the average cost spent for per kg of seized drugs is equal to opium average price.
Another matter is drug distribution pattern in Tehran that is estimated through a comparative collation between illicit drug prices and some household consuming goods. It shows the rate of consumed drugs by an addict in comparison to consumed goods.Finally، the performance of rehabilitation centers and addicts’conditions icluding gender، education، income، occupation، marital statute and housing in ational as well as Tehran levels are studied.
خلاصه ماشینی:
"در مطالعه حاضر، عوامل مؤثر بر قیمت و ارزش افزوده نیز مورد بررسی قرار گرفته است؛ بر این مبنا، معادله رگرسیونی ارائه شده است که با تکیه بر آمار دستگیرشدگان، برآوردی از تعداد افراد فعال در عرصه توزیع مواد در سطح کشور ارائه میدهد.
400 ــــــــــ منبع: ستاد مبارزه با مواد مخدر، 1379 برای بررسی تفاوت قیمت مواد مخدر در سطح استانی و مناطق مختلف کشور، نمونه جامع اطلاعات در سال 1998 مورد استفاده قرار میگیرد و در نهایت با بررسی قیمتها در 26 منطقه و استان در سال 1998 این نتیجهگیری به عمل آمد که دلیل عمده تفاوت قیمتها در مناطق مختلف کشور مربوط به فاصله است.
یافتههای فوق نشان میدهند که احتمالا تعداد افرادی که در توزیع مواد مخدر دست دارند به طور چشمگیری افزایش یافته است و احتمالا دلیل عمده برای این پدیده، افزایش ترانزیت مواد مخدر، سطح بالاتر مصرف داخلی، بحران اقتصادی و بیکاری در طول سالهای 1992 تا 1998 میباشد.
جدول شماره3: تعداد موارد رجوع به مراکز بازپروری بر اساس دفعات مراجعه مراجعه سال هیچ بار یک بار دوبار سه بار بیش از 3 بار جمع 1998 10959 9253 5161 2848 2462 30683 1999 12215 10566 6171 3770 3838 34560 نرخ رشد 11% 14% 20% 32% 56% 19% منبع : ستاد مبارزه با موادمخدر، 1380 2ـ4) الگوی نهایی توزیع مواد در تهران این الگو را می توان در قالب یک نمودار دایرهای بسته و تسلسلی ارائه نمود.
به همین شکل، سیاست افزایش قیمت تریاک و هروئین تا زمانی که تقاضا وجود دارد و تولید در افغانستان ادامه مییابد و بیکاری و فقر نیروی انسانی فراوانی را برای عرضهکنندگان فراهم میکند، به تنهایی نمیتواند بر کنترل بازار غیر قانونی مواد مخدر تهران تأثیر داشته باشد."