چکیده:
پس از ارائه چند تعریف متداول از طنز به مفهوم امروزین آن و با مروری بر پیشینه طنز در ادبیات کلاسیک فارسی، این پژوهش به پیدایش و تکامل طنز اجتماعی-سیاسی در ایران، به منزله یک نوع ادبی مستقل در ادبیات فارسی، در آستانه نهضت مشروطیت و پس از آن می پردازد. نگارنده ساختار صوری طنز سیاسی-اجتماعی معاصر فارسی را از منظر کاربرد آرایه های کلامی مورد بحث قرار داده؛ نمونه هایی از هر یک در جای خود ارائه کرده؛ طنز فارسی را از دیدگاه به کار گیری ابزارهای بیانی، صنایع بدیعی، و آرایه های ادبی با نمونه هایی از طنز انگلیسی مقایسه؛ و در انتها، به دشواری برگردان آرایه های کلامی طنز از زبانی به زبان دیگر اشاره کرده است.
خلاصه ماشینی:
"٣- آرایه های کلامی در طنز فارسی و انگلیسی اگر صرفا از دیدگاه زیبایی شناختی (aesthetics) ساختار صوری و آرایه های کلامی طنز معاصـررا مورد نقد و بررسی قرار دهیم ، تردیدی نیست که این نوع طنز، چه در قالب شـعر و چـه در قالـب نثـر، از همان صنایع بدیعی ای بهره مند می شود که در طول تاریخ ، نثر و شعر فارسی بدانها دست یافته و از آنهـا برخوردار شده است .
نظیره نویسی در طنز انگلیسی در این نوع طنز، نویسنده با اشاراتی مطایبه آمیز به متون ادبی کلاسیک، متون مذهبی ، ضرب المثلها یا گفته های رایجی که بر سر زبانهاست به تقلید از سبک و سیاق گفتمان آنها می پردازد و در عین حال، با جا بـه جایی واژه ها، با افزودن یا کاستن از متن ، و با بازی با کلمات به لطیفه یا متنی آمیخته به طنز دست می یابد، که با اندکی مسامحه می توان گفت نوعی نقیضه نویسی است .
] جورج ارول، نویسندة معروف انگلیسی (١٩٥٠-١٩٠٣)، در رمان قلعة حیوانات، شعار طنز آمیزی را از زبان قهرمانان انقلابی داستان، که در صدد توجیه وضعیت تبعیض آمیز اجتماعی موجود در جامعة خود بـر آمده اند، بیان می کند که نقل آن را - به عنوان نمونه ای دیگر از کاربرد کلام موزون و مسجع - حسن ختام این بحث قرار می دهم : All animals are equal But some animals are more equal than others (Orwell, 1967, p."