چکیده:
رودخانه ها محیط های ناپایداری هستند، که تحت تاثیر عوامل طبیعی یا انسانی، دچار تغییر مسیر و تغییر الگو می شوند. در این پژوهش، اثرات تکتونیکی بر الگوی رودخانه ی قره سو در محدوده ی شهرکرمانشاه مورد بررسی قرار می گیرد. ابزارهای اصلی تحقیق را عکس های هوایی سال های 1335 و 1380 و نیز تصاویر ماهواره ایETM ، الگوی ارتفاعی رقومی (DEM) سال 2000 و همچنین نقشه های توپوگرافی و زمین شناسی منطقه تشکیل داده اند. تکنیک کار تحقیق، بررسی ارتباط تاثیر گسل قرسو از یک سو و تغییرات بستر و الگوی رودخانه ی قره سو از سوی دیگر طی یک دوره چهل وپنج ساله بوده است. بدین منظور با انجام کار های میدانی، ضمن نمونه برداری رسوب، برای بررسی تغییرات، پروفیل های عرضی از آبراهه برداشت شده و موقعیت آنها باGPS ثبت و روی نقشه ها انتقال داده شده است. سپس داده ها با استفاده از شاخص های ضریب خمیدگی و زاویه ی مرکزی در قالب نرم افزارهای ArcGIS وGlobal Mapper تجزیه و تحلیل شده اند.گسل قره سو منطبق با بستر اصلی رودخانه بوده و نتایج نشان می دهد که الگوی رود قره سو از فعالیت این گسل تاثیر پذیرفته است، زیرا تغییرات عرضی و الگوی بستر این رودخانه در دو ساحل یکسان نبوده و با راستای جهش گسل مذکور انطباق دارد. به گونه ای که پیچان رودها در ساحل شرقی آبراهه که در بخش فرو دیواره گسل قرار گرفته است، توسعه ی بیشتری یافته اند.
خلاصه ماشینی:
گسل قره سومنطبق بابستراصلی رودخانه بوده ونتایج نشان میدهدکه الگویرودقره سوازفعالیت این گسل تأثیرپذیرفته است ،زیرا تغییرات عرضیوالگویبستراین رودخانه دردوساحل یکسان نبوده وباراستایجهش گسل مذکورانطباق دارد.
Timar & Petrovszki مانداب تشکیل شده ونیمرخ رودخانه بامناطقیبافرونشینیسـریع ارتبـاط دارنـد.
)ونیزبررسینحوه ی توسـعه وتکامـل پیچـان رودهـا دردوسویگسل قره سووسپس بررسیمساحت سطوح تحت پوشش تغییرات بسـترومئانـدرهای رودخانه وتطبیق آن باتکتونیک گسل بوده است .
Merek (Mereg) مواد و روش ها دراین پژوهش یک بازه ی بیست کیلومتریازمسیرآبراهه ی رودخانه قره سـو،درسـت در بخش غربیوشمال غربیشهرکرمانشاه ،انتخاب شده است .
سرانجام رودخانه دربخـش فـرو روی دره که به آن سمت تمایل یافته است ،متمرکزمیشود(سلیمانی،١٣٧٨:١٧).
جدول ٧: نتایج مشخصات پارامترهای هندسی رودخانه ی قره سو در دو بخش فرارو و فرو رو گسل تعدادمئاندرمتروک تعدادمئاندرفعال میانگین ضریب انحنا میانگین زاویه مرکزی(درجه ) میانگین شعاع دایره (متر) بخش فرارو 6 15 1/25 103/34 198/12 بخش فرورو 18 35 1/50 115/36 178/35 پس ازاین که راستایجهش گسل مشخص شد،برایبه دست آمدن مسـاحت سـطوح مئانـدری بین بخش های فروروگسل (شمال غربیگسل قـره سـو)وفـراروگسـل (جنـوب شـرقیگسـل قـره سـو)و رودخانه ی قره سواندازه گیریانجام شد.
رودخانه ی قره سودردشت ناودیسیکرمانشاه کـه بـاضـخامت زیـادیازآبرفـت هـای کواترنرپوشیده شده است ،جریان دارد.
همچنین پایین بودن میانگین شعاع دایره های ترسـیم شده درقوس های رودخانه ایودربخش فروروگسل نسبت به قطعه فـرارونشـان مـیدهـدکـه مئاندرهاییکه دربخش فراروگسل واقع شده است ،کوچکترودارایانحنـایبیشـترینسـبت بـه قطعه مقابل خوداست (جدول ٧).
ایـن ارقـام نشـان مـیدهنـدکـه رودخانه به سمت بخش فروروگسل قره سوتمایل دارد(شـکل ٤).