چکیده:
استفاده از فرصتهای ترانزیتی با توجه به جغرافیای طبیعی ایران با کشورهای همسایه، بهویژه کشورهای آسیای میانه، میتواند نقش مهمی در تجارت منطقه و کسب درآمد برای اقتصاد کشورمان، که عمدتا متکی به درآمدهای نفتی است، داشته باشد. بر این اساس مقاله حاضر به بررسی نقش حملونقل و ترانزیت کالا در اقتصاد ایران و همچنین کریدورها و فرصتهای ترانزیتی از مرزهای کشورمان میپردازد.
According to the geography of Iran's neighboring countries، especially Central Asia، use of transit opportunities can play an important role in regional trade and income for the Iranian economy that is largely dependant on oil revenues. Accordingly، the paper studies the role of transport and transit of goods in Iran economy also corridors and opportunities for transit from the border with Iran.
خلاصه ماشینی:
مطالعات همچنین گویای این حقیقت است که درسالهای اخیر،کشورهای آسیای میانه از نظر توسعه صادراتی برنامههای متعددی اجرا کردهاند (دفتر آموزش و پژوهش سازمان حملونقل و پایانههای کشور،1374)،اما در سال 2008نسبت به سال قبل آن صادرات حدود 39 درصد کاهش و در مقابل،واردات در حدود 17درصد افزایش یافته است.
3-4 مسیرهای جادهای ترانزیتی بین آسیای میانه و اروپا1-3-4 کریدور شمالی کریدور شمالی میتواند برای حملونقل کالا از طریق فدراسیون روسیه و سپس روسیهسفید با اوکراین مورد استفاده قرار گیرد.
بنادر اصلی کشورهای ساحلی برای ارائه خدمات ترانزیت به آسیایمیانه عبارتاند از: -چین:بندر لیان یون کانگ،کویندائو،تیان یان و شانگهای؛-پاکستان:بندر کراچی و بندر قاسم؛-ایران:بندرعباس و چابهار(دفتر آموزش و پژوهش سازمان حملونقل و پایانههایکشور،1374).
افتتاح راهآهن مشهد-سرخس-تجن یکراهرو ترانزیتی میانی از چین گشوده و پس از عبور از کشورهای آسیای میانه و ایرانارتباط دو قاره آسیا و اروپا را از طریق دو مسیر زیر به وجود میآورد: 1.
2-2-1-6 جادهها درحال حاضر منطقه آسیای میانه از طریق شبکه جادههای جمهوری اسلامی ایران وپاکستان به بنادر جنوبی راه دارند و ارتباطات جادهای بین آسیای میانه و بنادر چین نیزاساسا از طریق مرزهای قزاقستان،قرقیزستان و تاجیکستان برقرار میشود و از آن نقاط بهارومکی که مرکز غرب چین است و 700 کیلومتر از مرز فاصله دارد منتهی میگردد(صفارزاده و مخبر،1377).
بههرحال با توجه به شرایط رقابتی موجود و اهمیت راههای ترانزیتیایران،شناسایی این راهها و رفع مشکلات آن از اهمیت خاصی برخوردار است که مقالهحاضر پس از ارزیابی ساختار اقتصادی کشورهای آسیای میانه از حیث تجارت خارجی،امکان ترانزیت آن را از طریق کریدورهای آسیای بررسی و در این خصوص راههایترانزیتی ایران را برای دسترسی به آبهای آزاد بینالمللی معرفی نموده است.