چکیده:
ارزیابی شرط «گام ابتکاری» از مراحل حساس و دشوار ثبت یک موضوع در اداره ثبت اختراع است. برای احراز این شرط از معیارهای مختلفی استفاده می شود که در ادارت ثبت اختراع آمریکا، اروپا و ژاپن، به معیار های اصلی و ثانوی قابل تقسیم است. بررسی ها نشان می دهد که ارزیابی ها در آمریکا به نسبت اروپا و به ویژه ژاپن از سطح پایین تری برخوردار است؛ زیرا در اروپا و ژاپن ارزیابی شرط گام ابتکاری دقیق تر و منسجم تر صورت می گیرد. در ایران برخلاف ادارات ثبت اختراع فوق، کار ارزیابی به صورت متمرکز در اداره ثبت اختراع و توسط کارشناسان صورت نمی گیرد، بلکه این امر از طریق استعلام از متخصصان حاضر در واحد های دانشگاهی و پارک های علم و فناوری انجام می شود که به دلیل عدم آشنایی متخصصان مذکور به ادبیات حق اختراع، ارزیابی شرط گام ابتکاری به شکل دقیقی صورت نمی گیرد و شائبه یکی بودن تازگی و گام ابتکاری را در برخی پرونده ها القا می کند. مقاله حاضر می کوشد تا با هدف شناسایی معیار های ارزیابی شرط گام ابتکاری در ادارات ثبت اختراع آمریکا، اروپا و ژاپن، به وضعیت حقوق ایران در این زمینه بپردازد.
خلاصه ماشینی:
"دیوان عالی در سال 2007،تصمیم دادگاه تجدیدنظر را با استناد به دلایل ذیل نقض و اعلام کرد: اولا علاوهبر مشکلی که مخترع برای حل آن تلاش کرده،هر مشکل شناختهشدهای که مستلزم تلاش بوده،3در زمان ابداع وجود داشته و بهوسیله اختراع ادعایی مورد اشاره قرار گرفته است،میتواند دلیلی برای ترکیب عناصر مندرج در فن یا صنعت قبلی به شیوه ادعایی تلقی گردد.
معیارهای ثانوی در امریکا،معیارهای ثانوی ارزیابی شرط گام ابتکاری از قبیل موفقیت تجاری1اختراع، نیازهای طولانیمدت اما برآوردهنشده2به یک فناوری،بدین توضیح که تا قبل از اختراع ادعایی مدت زمانی طولانی فن یا صنعت قبلی راکد بوده و در آن مدت،نیازی ضروری به پیشرفت وجود داشته باشد که به واسطه اختراع ادعایی این نیاز مرتفع گردد و نیز عدم موفقیت دیگران در دستیابی به اختراع ادعایی،3اصولا در موارد تردید راجع به بدیهی بودن یا بدیهی نبودن اختراع و یا برای نقض رأی مربوط به بداهت ظاهری4توسط مخترع،اعمال میشوند[21، ص 164 و 24].
اداره ثبت اختراع در یکی از تصمیمات خود با این استدلال که میان ارجاعات فن یا صنعت قبلی،مشکل مشترکی1که بخواهد بهواسطه ترکیب آنها حل شود،وجود ندارد،اختراع ادعایی را حاوی گام ابتکاری تشخیص داد،اما دادگاه با رد استدلال فوق اعلام کرد که هرچند میان ارجاعات فن یا صنعت قبلی مشکل مشترکی وجود ندارد،اما همگی به یک حوزه فنی2 تعلق داشته،ارتباط بسیار نزدیکی با یکدیگر دارند.
در حقوق ایران به جهت عدم وجود زیرساختهای کافی در اداره ثبت اختراع و ساختار نامناسب این اداره،ارزیابی واقعی در ارتباط با شرط گام ابتکاری صورت نمیگیرد و بر همیناساس نیز معیارهای مورد مطالعه در حقوق خارجی،کاربردی در حقوق ایران ندارد و ارزیابیهای متخصصان حاضر در واحدهای دانشگاهی نیز به شکل بسیار ساده،در برخی موارد صرفا محدود به تازگی اختراع میشود."