چکیده:
یکی از ویژگی های رویکرد ساختارگرایی در تحلیل متن توجه به تقابل های دوگانه است. درحقیقت تقابل بین فرهنگ و طبیعت نوعی ساختار محسوب می شود، بر این اساس دو سوی این تقابل اغلب در حین اجرا در رابطه سیال، تنشی و دیالکتیک قرار دارند که رابطه ای سلبی و هم ایجابی است. بنابراین، از این منظر می توان گفت که در آیین تعزیه، فرهنگ و طبیعت درهم آمیخته اند و پیوسته همدیگر را تعریف می کنند. تعزیه فی نفسه پدیده ای فرهنگی است، اما در بطن آن (به مثابه متن) طبیعت قرار دارد. حال اگر طبیعت را در تحلیل تعزیه در نظر نگیریم، تعزیه هویت متنی خود را از دست می دهد، زیرا عناصر طبیعت از جمله لایه های درون متنی آن محسوب می شوند. از این رو، طبیعت و فرهنگ در چارچوب تعزیه به شکلی پویا در حال تعریف و بازتعریف یکدیگر هستند. بدین منظور در این مقاله که با روش توصیفی ـ تحلیلی به نگارش درآمده، تعامل و دیالوگ بین فرهنگ و طبیعت، تطبیق آنها و نوع رابطه و جایگاه آنها با رویکردی ساختارگرایانه بررسی و تحلیل شده است. بنابراین نشان دادن چگونگی کنش متقابل بین فرهنگ و طبیعت در فرایندی تعاملی و دیالکتیک، هدف این مقاله محسوب می شود.
خلاصه ماشینی:
"ساختارگرایی در اساس تأکید میکند ما با تفاوتهایی سروکار داریم که در اصل بر الگوهای معین و ثابت استوار هستند و این الگوها از تقابلهای دوگانه تشکیل شدهاند، به همین دلیل در این بررسی نشان خواهیم داد تعزیه از آنجا که پدیدهای فرهنگی محسوب میشود، از نظر ساختاری بر مبنای دو قطب فرهنگ و طبیعت شکل گرفته و اگر بخواهیم با همان رویکرد مردمشناختی ساختارگرا به این مهم توجه کنیم، اذعان خواهیم داشت که تعزیه علاوه بر اینکه متن فرهنگی است، اما از حیث ساختار، واجد تقابلهای دوگانه است؛ مانند تقابل بین رنگ سبز و سرخ، شخصیت مخالف و موافق و فرهنگ و طبیعت که مورد بحث ماست.
بر این اساس ما میتوانیم به سؤال این مقاله چنین پاسخ دهیم که رابطۀ بین فرهنگ و طبیعت در تعزیه از نوع دیالکتیک است، بنابراین هر کدام هویت و معنای خود را به واسطۀ دیگری به دست میآورند و در عمل، یعنی در رویداد متنی همدیگر را نفی نمیکنند و تناقضی بین آنها وجود ندارد، یعنی این دو، پیوسته در یک رابطۀ سیال، تعاملی و توأم با گفتگو قرار دارند و اینجاست که فرضیۀ این مقاله نیز به اثبات میرسد، یعنی آن اتفاقی که در متن تعزیه، بهخصوص در حین اجرا، در حال روی دادن است، همین آمیختگی، تعامل و دیالکتیک بین فرهنگ و طبیعت است که همدیگر را قاب میگیرند و در یک کنش متقابل، به ویژگی پویا و دگرگونشوندۀ متن تعزیه میافزایند."