چکیده:
گروههای مذهبی و اجتماعی فکری و فرهنگی نقش کم
نظیری دارند و در نتیجة رشّه و شکوفایی فرهنگها و تمدنها به
جایگاه و نقش این گروهها وابستگی عمیقی دارد. بنابراین بررسی
نقش هریک از گروههای دینی و اجتماعی برای تبیین فرهنگ و
تمدن بشری بسیار موثر و ضروری است.
شیعه به عنوان یکی از گروههای مذهبی و دینی در تحول فرهنگی و
تمدنی سرزمینهای اسلامی نقش آشکار و گستردهای داشته است. از
این رو مناسب است نقش شیعیان یک منطقه و شهر در تحول تمدنی
و گسترش اسلام و تشیع مورد بازکاوی قرار گیرد.
شهر بلخ بعد از پذیرش اسلام» دوره جدیدی را درفرهنگ و تمدن اسلامی آغاز کرد و مرکزعلم و حکمت گردید. علاوه بلخ یکی از
مهمترین مراکز نظامی مسلمانان بود و دین اسلام از طریق آن جا به
ماوراءالنهر و ترکستان وارد شد. دراین نوشتار تلاش شده است تا
درباره نقش شیعیان بلخ و سهم آنان دررشد و شکوفایی فرهنگ و
تمدن اسلامی تا پیش از یورش مغولان تحقیق و بررسی شود.
خلاصه ماشینی:
"loV جستاری در نقش شیعیان بلخ در فرهنگ و تمدن اسلامی(تا پیش از یورش مغولان) دکتر حسن حسینزاده شانهچی1 عبد القادر کمالی سرپلی2 چکیده {IBگروههای مذهبی و اجتماعی در تحول فکری و فرهنگی نقش کمنظیری دارند و در نتیجه رشد و شکوفایی فرهنگها و تمدنها بهجایگاه و نقش این گروهها وابستگی عمیقی دارد.
در این نوشتار،تلاش شده است تادرباره نقش شیعیان بلخ و سهم آنان در رشد و شکوفایی فرهنگ وتمدن اسلامی تا پیش از یورش مغولان تحقیق و بررسی شود.
در این میان،سهم شیعیان بلخ در شکوفایی و گسترش تمدن اسلامی بسی بزرگ وتأثیرگذار است.
6شیعیان بلخ همچنین در زمره یاران خاص امام هادی علیه السلام و سایرائمه علیهم السلام قرار داشتند که اسامی آنها در کتب رجالی و حدیثی ذکر گریده است.
از دیگر شیعیان اهل بیت علیهم السلام که دارای تألیفبودند،به ابو علی ابان ابن صلت اشعری خراسانی(م 254 ق)میتوان اشاره کرد که ازاصحاب و راویان امام رضا علیه السلام و امام هادی علیه السلام به شمار میرفت و اثری با عنوان الفرقبین الال و الامة بر جای گذاشت.
بلخ یکی از این شهرهای بزرگ اسلامی به شمار میآید که دارای سابقه تمدنی قبل وبعد از اسلام است.
2 شیعیان نیز در هنر خطاطی سهم داشتند؛از آن جمله میتوان به ابو جعفرمحمد بن عبد الجبار بن محمد(م 482 قمری)اشاره نمود.
اهمیت بلخ در جهان اسلام نبود مگر با همت و تلاش مردمان ساکن در آن کهشیعیان نیز جزء مهمی از ساکنان بلخ به شمار میآمدند و نقش مهمی در شکوفایی وترویج تمدن اسلامی داشتند."