چکیده:
تعهد به انفاق در فرزندخواندگی مبنا و دامنه ای ویژه دارد؛ در کنار نفقه همسر که ناشی از قرارداد (عقد نکاح) است و نفقه اقارب که بیش از هر چیز منشاء اخلاقی دارد، تعهد به انفاق در فرزندخواندگی این دو مبنا را در هم می آمیزد: از طرفی جایگاه پدرانه و مادرانه پذیرندگان و جایگاه فرزندی فرزندخوانده، می تواند ملاک تکلیف انفاق باشد (منشاء اخلاقی) و از طرف دیگر، این بار به جای رابطه خونی و ژنتیک، رضایت پذیرندگان و حکم دادگاه سبب تشکیل خانواده و ارتباط اعضای آن شده است (منشاء قراردادی). در چنین فضایی، برای تعیین آثار و احکام تعهد به انفاق در فرزندخواندگی، باید به مبنای آن نظری مداوم داشت و توقع انطباق کامل را با یکی از نهادهای مشابه (نفقه همسر و نفقه اقارب) تعدیل کرد. با این حال در تمامی مراحل، تلاش ما برای مطرح ساختن قواعد در چارچوب قالب های مشابه است تا به پرسش ها، بر اساس اصول و قواعد حقوقی کشور پاسخ داده شود.
خلاصه ماشینی:
3حال اگر بنا باشد به حکم قانون خانوادهای مجازی تشکیل گردد و روابط افراد در چارچوب آن به روابط موجود در خانوادۀ طبیعی تشبیه شود،همین الزام برای پذیرندگان نیز وجود خواهد داشت و از این حیث آنها در حکم والدین خواهند بود،زیرا طبیعت وظیفۀ پدری و مادری چنین حکم میکند.
1 اما تردید اصلی،در خصوص لایحۀ حمایت از کودکان و نوجوانان بیسرپرست مطرح میشود،جایی که تصریح به منع توارث از میان رفته و امکان پذیرش فرزندان«بدسرپرست» (و نه لزوما بیسرپرست)نیز فراهم آمده است2،اگرچه عدم وجود مقررهای در این خصوص و سکوت در مقام بیان قانونگذاز و نیز حذف مادهای که در قانون حمایت از کودکان بدون سرپرست رابطۀ توارث میان سرپرست و کودک را نفی مینمود،دلالت بر قطع این رابطه دارند،با این حال اجمالا باید پاسخ داد که شواهد و قرائنی وجود دارد که دال بر بقاء این رابطه هستند،از جملۀ آنها میتوان به موارد زیر اشاره نمود: 1-در دو مورد مراجعه و یا شناسایی ابوین،امکان انحلال سرپرستی پیشبینی شده است.
4-1-3-وظیفۀ فرزندخوانده نسبت به پذیرندگان اما تکلیف فرزندخوانده نسبت به پذیرندگان چگونه است و به تعبیر دیگر،آیا تعهد به انفاق در میان آنا نیز متقابل است؟برای پاسخ به این پرسش در حقوق ایران،باید به چند نکته توجه نمود: اولا،تأمین منافع مادی و معنوی طفل که در مادۀ 2 قانون مورد اشاره قرار گرفته است را نباید به این معنی دانست که هیچگونه تکلیف و مسؤولیتی متوجه کودک(شخص تحت سرپرستی) نمیشود1؛پیش از هر چیز،منفعت طفل در داشتن خانوادهای است که تا جای ممکن شبیه به خانوادۀ طبیعی باشد و بتوان روابط را تحت چارچوب آن به نظم درآورد.