چکیده:
در بررسی فرآیند تامین مالی، انواع ابزارهای مالی و توسعه آن، جهت تامین سرمایه، روش تبدیل کردن دارایی ها به اوراق بهادار، به عنوان یکی از روش های تامین سرمایه مورد توجه قرار می گیرد. اوراق قرضه به عنوان یکی از ابزارهای این روش، به دلیل در برگیری بهره ثابت، بر اساس قانون بانکداری بدون ربا، نمی تواند مورد عمل قرار گیرد. بنابراین، اوراق مشارکت به عنوان جایگزینی برای اوراق قرضه در بانکداری بدون ربا، ارزیابی و نواقص و ایرادهای آن مطرح می شود و لزوم تعریف و به کارگیری ابزار جدید مالی جایگزین اوراق قرضه مورد تاکید قرار می گیرد. اوراق بهادار اسلامی (یا صکوک) تعریف و از جنبه های مختلف تطابق با قانون و شرع، مزایا و معایب، شباهت و تفاوت با اوراق قرضه متعارف و تجربه و عملکرد سایر کشورها در رابطه با انتشار اوراق صکوک مورد توجه قرار می گیرد. در انتها نیز با تاکید بر سه ویژگی قانونی بودن، مقبول واقع شدن و کارا بودن، نتیجه گیری می شود این اوراق جایگزینی مناسب و مفید برای اوراق قرضه و اوراق مشارکت می باشد و بر اقدام دولت برای تعریف، حمایت و به کارگیری این ابزار جدید مالی در اقتصاد ایران تاکید می شود.
خلاصه ماشینی:
"بعد از اجرای موفق اندیشه بانکداری بدون ربا در بسیاری از کشورهای اسلامی، اندیشمندان مسلمان به فکر طراحی ابزارهای مالی اسلامی نیز افتادند و برای این منظور مطالعات گستردهای روی عقدهای شرعی و قابلیت آنها برای ابزارسازی صورت گرفت تا بتوان با استفاده از آنها ابزارهای مالی مناسب جهت جایگزینی ابزارهای چون اوراق قرضه که برقرض با بهروری مبتنی است،طراحی کرد(نجفی،1385،ص 85).
در نظامهای مبتنی برربا یکی از مهمترین ابزار تأمین مالی فروش اوراق قرضه است،گرچه ابزارهای دیگر چون اوراق سهام عادی و ممتاز نیز در این عرضه جای خود را باز کردهاند،همچنان اوراق قرضه با توجه به اینکه ناشر هیچ گونه مسئولیتی در برابر خرید اوراق غیر از پرداخت سود قطعی و مشخص به آنها ندارد،مورد توجه دولتها و بنگاههای اقتصادی است.
شیوه تأمین مالی با استفاده از اوراق صکوک اجاره،به صورت خلاصه این گونه است:ابتدا شرکتی که احتیاج به نقدینگی دارد(بانی)،یکسری از داراییهای خود را که برای اجاره مناسب هستند،انتخاب میکند.
همه تعاریف و ویژگیهای گفتهشده در بالا بیانگر این است که اوراق صکوک و به ویژه صکوک اجاره میتواند ابزار مناسبی برای فرآیند تأمین مالی و تبدیل به اوراق بهادار کردن داراییها،در همه کشورها به ویژه کشورهای اسلامی باشد.
-انطباق با قوانین شریعت اسلام؛ -تناسب ریسک و بازده در مقایسه با ابزارهای موجود در جهان؛ -نقدشوندگی بالا؛ -هزینه معاملاتی پایین؛ -تضمینهای دولتی؛ -شفافیت اطلاعاتی در بازارهای اسلامی و رعایت قوانین؛ -توجه به طراحی ساختار مناسب و استاندارد؛ -وجود مؤسسات بیمه و رتبهبندی بینالمللی؛ فرجام در این مطالعه بیان شد که سرمایه و نحوه تأمین آن یکی از مباحث مهم اقتصاد مالی و یکی از راههای تأمین مالی تبدیل به اوراق بهادار کردن داراییهاست که یکی از ابزارهای مهم این کار استفاده از اوراق قرضه میباشد."