چکیده:
در سالهای اخیر مطالعات فراوانی توسط پژوهشگران و سیاستگذاران علمی کشورها در رابطه با همکاریهای علمی پژوهشی صورت گرفته و اهمیت و مزایای این همکاریها و همچنین جنبههای گوناگون آن به شدت مورد توجه قرار گرفته است. هدف از این پژوهش بررسی میزان همکاریهای علمی کشورهای حوزه خلیج فارس با کشورهای اسکاندیناوی در پایگاه اطلاعاتی اسکاپوس طی سالهای 1989-2009، است. پژوهش حاضر، پژوهشی پیمایشی- توصیفی است و از روش علمسنجی برای انجام این پژوهش استفاده شده است. در پژوهش حاضر، وضعیت تولید علم 8 کشور حوزه خلیج فارس و 5 کشور اسکاندیناوی و مشارکت علمی آنها در تولید مقاله و پروانههای ثبت اختراع مورد تجزیه و تحلیل قرارگرفته است. یافتهها نشان میدهد که در سالهای اخیر همکاریهای علمی کشورهای دو منطقه در تولید مدارک علمی مشترک روند رو به رشدی را طی کرده و از سال 2004، به بعد رشد سالانه 31 درصدی را داشته است، اما به طور کلی همکاریهای علمی مشترک میان آنها در مقایسه با همکاری علمی بینالمللیشان، درصد بسیار ناچیزی را به خود اختصاص داده است. نتایج پژوهش نشان میدهد که در میان پژوهشگران حوزههای مختلف علوم، پژوهشگران حوزه پزشکی فعالترین و در میان کشورهای پرکار دو منطقه، ایران از حوزه خلیج فارس و سوئد از منطقه اسکاندیناوی فعالترین کشورها به شمار میآیند. در میان سازمانهای پرکار نیز، دانشگاه کارولینسکای سوئد، دانشگاه پزشکی کارولینسکا، دانشگاه کویت و دانشگاه علوم پزشکی تهران از اصلیترین مراکز و موسسههای آموزشی و پژوهشی در تولید مقالههای علمی مشترک به حساب میآیند. نتایج این پژوهش همچنین نشان میدهد که در هر دو منطقه، همبستگی بسیار بالایی میان میزان تولیدات علمی هر کشور و میزان همکاریهای علمی آن کشور وجود دارد
خلاصه ماشینی:
از اهداف فرعی این پژوهش میتوان به موارد زیر اشاره کرد : o تشخیص میزان تولیدات علمی و پروانههای ثبت اختراع کشورهای حوزه خلیج فارس و کشورهای اسکاندیناوی؛ o تعیین میزان تولیدات علمی مشترک میان کشورهای این دو منطقه به لحاظ تولید مقاله و پروانه ثبت اختراع؛ o تعیین کشورها و مراکز و مؤسسههای آموزشی و پژوهشی پرکار؛ o تعیین مجلههایی که بیشترین مقالههای مشترک در آنها منتشر شدهاند؛ o تعیین حوزههای موضوعی که بیشتر مورد توجه پژوهشگران در تولید مقاله مشترک قرار گرفته است.
توزیع فراوانی پروانههای ثبت اختراع مشترک تولید شده میان کشورهای دو منطقه کشورها ایسلند دانمارک سوئد فنلاند نروژ مجموع امارات متحده - - - 2 14 16 (28% ) ایران - 4 2 - - 6 (5/10 % ) بحرین - - 7 - - 7 ( 3/12 % ) عراق - 1 - - - 1 ( 8/1 % ) عربستان - - 7 - 7 14 ( 5/24 % ) عمان - 1 4 1 5 11 ( 3/19 % ) قطر - 1 - - - 1 ( 8/1 % ) کویت - - - 1 - 1 ( 8/1 % ) مجموع - 7 ( 3/12 % ) 20 (1/35 % ) 4 ( 7 % ) 26 ( 6/45 % ) 57 جدول 11، میزان همکاریهای علمی صورت گرفته در تولید پروانههای ثبت اختراع مشترک میان کشورهای حوزه خلیج فارس و کشورهای اسکاندیناوی طی سالهای 1989-2009، را به تفکیک سال مشخص میکند.