چکیده:
پیش از بستن قرارداد، گفتگوهای مقدماتی برای رسیدن به توافق مفید است، ولی ضرورت ندارد. در معاملات روزانه و کم اهمیت، دو طرف در کمترین زمان ممکن به توافق رسیده، بی درنگ با انشای ایجاب و قبول معامله میکنند. اما در معاملات عمده که میان بازرگانان انجام میشود، طی روند گفتگوهای مقدماتی، اجتناب ناپذیر مینماید. گاه در چنین معاملاتی، دوره پیش قراردادی مدتها به طول میانجامد و پیش از نهایی شدن قرارداد، احتمال دارد هر یک از دو طرف با امید دستیابی به آن هزینههایی کنند. مخاطره آمیز بودن دوره پیش قراردادی اقتضا میکند هر طرف، زیان خود را تحمل کند ولی در صورتی که پایان دادن به گفتگوها بدون بستن قرارداد با رفتار نکوهیده یکی از دو طرف اتفاق بیافتد، زیان یاد شده، ناروا بوده و باید به وسیله طرف دیگر جبران شود. مسوولیت جبران چنین زیانی را پیش قراردادی مینامند. نظریه «تقصیر در گفتگوهای مقدماتی» تنها نظریه مستقلی است که برای توجیه مسوولیت مزبور ارائه شده است. طبق این نظریه، اگر هر طرف در روند بستن قرارداد، برخلاف حسن نیت با رفتار قابل سرزنش از نهایی شدن قرارداد جلوگیری کند یا سبب بی اعتباری آن را در آینده فراهم آورد، باید از عهده زیان دیگری که به بسته شدن قراردادی معتبر امیدوار بوده براید. کشورهای پیرو نظام حقوق نوشته، رویکرد مثبتی به این نظریه داشته و کشورهای پیرو نظام حقوق عرفی، میانهای با آن ندارند. این نظریه در حقوق ایران ناشناخته است. از علل مهم آن را میتوان عدم پذیرش اصل حسن نیت شمرد که در نظریه مزبور نقش کلیدی دارد.
خلاصه ماشینی:
"مخاطرهآمیز بودن دوره پیش قراردادی اقتضا میکندهر طرف،زیان خود را تحمل کند ولی در صورتی که پایان دادن بهگفتگوها بدون بستن قرارداد با رفتار نکوهیده یکی از دو طرف اتفاقبیافتد،زیان یاد شده،ناروا بوده و باید به وسیله طرف دیگر جبران شود.
(کسلر،1963/64)نظریه«تقصیر درگفتگوهای مقدماتی»بیانگر آن است که اگر هر طرف در دوره پیش قراردادی باعملکرد نکوهیده خود مانع از رسیدن به توافق نهایی شود یا سبب بیاعتباری آنگردد،در برابر دیگری مسوول است و باید زیانی را که او با اتکا بر قرارداد آینده یااعتباری آن تحمل کرده،جبران کند.
همچنین دادگاه در مورد پرداخت خسارت به طرفسوئدی مقرر داشت که او نمیتواند به جبرانهای ناشی از مسوولیت پیش قراردادیناشی از پایان دادن به گفتگوها استناد کند؛زیرا مسوولیت پیش قراردادی هنگامی محققمیشود که ثابت شود طرف گفتگو بر بسته شدن قرارداد آینده تکیه کرده بود.
برای نمونه،مطالعه رویه دادگاههای اسپانیایی،تردید در قهری یا قراردادی بودنمسوولیت پیش قراردادی مبتنیبر این نظریه را ثابت میکند(لندو،191:2000)هم چنین در سوئیس،بسیاری آن را به عنوان مسوولیت ناشی از تقصیر و خارج از قراردادشمرده و گروهی دیگر مسوولیت را قراردادی میدانند(کوتس،298:1385) کسانی که معتقدند مسوولیت ناشی از نظریه مزبور قراردادی است معتقدندگفتگوهای پیش قراردادی،نوعی رابطه حقوق مبتنیبر اعتماد میان دو طرف ایجادمیکند که براساس آن هریک از ایشان میتواند از دیگری انتظار داشته باشد که سودوی را محترم شمارد.
7 ,lanruoJ waL ssenisuB lanoitanretnI ehT hcnerF dna hsilgnE ni ytilibaiL lautcartnoc-erP."