چکیده:
انسان همانند سایر موجودات زنده، دارای ریتم بیولوژیک است. مهم ترین ریتم بیولوژیک در انسان «ریتم سیر کادین» است که هر دوره آن 25-24 ساعت به طول می انجامد و همه روزه توسط نور خورشید و عوامل محیطی تنظیم می شود. خواب و بیداری نیز از این ریتم تبعیت می کند. افرادی که دچار اختلالات خواب بوده یا کمبود خواب دارند، مستعد خواب آلودگی هستند. یکی از عواملی که در خواب آلودگی، زمینه ایجاد خطر را فراهم می کند بروز حملات ناخودآگاه خواب کوتاه مدت است که «Micro Sleep» نامیده می شوند. این گونه خواب های غیرارادی و ناگهانی حدود 5 تا 10 ثانیه طول می کشد و در هنگام فعالیت های شغلی پرخطر همچون رانندگی، باعث بروز حوادث می شوند. طی سال 1378در ایران، حوادث رانندگی، دومین علت مرگ و میر بعد از بیماری های ایسکمیک قلبی بوده است و 65 درصد قربانیان را افراد کمتر از 40 سال تشکیل داده اند. در گزارش سال 2002 سازمان بهداشت جهانی (W.H.O) حوادث ترافیکی جاده ای، جزو 10 عامل اصلی مرگ و میر بوده است و پیش بینی می شود با گذشت زمان، این میزان به گونه ای افزایش یابد که رتبه نخست آسیب رسان به سلامت انسان ها را به خود اختصاص دهد. از این رو با نگاهی به آمار تلفات سوانح رانندگی در کشورمان که سالانه بیش از 20 هزار نفر را به کام مرگ می کشاند و با توجه به نقش خواب آلودگی در بروز تصادفات شدید و مرگبار، توجه بیش از پیش به اختلالات خواب و عوامل ایجادکننده خواب آلودگی خصوصا در مشاغل پرخطر مانند رانندگی، ضروری به نظر می رسد. با انجام پژوهش های هدفمند و آموزش های مدون در این زمینه می توان موجبات کاهش بروز این گونه سوانح را مهیا کرد.
خلاصه ماشینی:
"در مطالعهای که توسط TR reeG و همکاران در سال 1997 انجام شد،حدود 17 درصد ازرزیدنتهای اورژانس و بیهوشی حداقل یک تصادف رانندگی به علت خواب آلودگی در طیدوره آموزش خود گزارش کردهاند[21].
پاتوژنز پزشکان جوان مقیم بیمارستان(رزیدنتها)که غالبا تمام طول شب را به علتشبکاریبیدار بوده و امکان خوابیدن برایشان مهیا نمیشود،اغلب از قربانیان سوانح ترافیکی ناشی از&%01002TMMG010G% خواب آلودگی بوده[25]یا درگیر اشتباهات پزشکی به علت ساعتهای بسیار زیاد کار همراهبا محرومیت از خواب هستند[26].
طی مطالعهای که در بین رانندگان وسایل نقلیه سنگین پایانه حملونقل کالای استانتهران در سال 1384 افرادی که در تست سنجش میزان خواب آلودگی5نمرات بالاتر از 10(به عنوان شاخص خوابآلودگی مفرط روزانه)کسب کردهاند تصادف رانندگی بیش از دوبرابر گزارش شده است[39].
علایم خواب آلودگی حین رانندگی عبارتند از: 1-کند شدن واکنشها،یعنی در صورت مواجهه با خطر عکس العمل مناسب با تاخیر انجام شود؛ 2-پلکها سنگین شده به سختی چشمها باز نگه داشته میشود و گاه تمایل به مالیدنپلکها وجود دارد؛ 3-بیصبری و بیحوصلگی؛ 4-کاهش توان عضلانی و شل شدن عضلات حرکتی؛ 5-کاهش قدرت تمرکز و بروز افکار مغشوش؛ 6-خمیازه کشیدنهای مکرر؛ 7-به خاطر نیاوردن قسمتی از مسافت طی شده؛ 8-عدم توجه به علایم راهنمایی و رانندگی؛ 9-خروج از مسیر و انحراف از جاده.
براساس بررسی که در دانشگاه استانفورد آمریکا روی اطلاعات کمیسیون ملی تحقیقات درمورد اختلالات خواب در آن کشور انجام شده اطلاعات زیر به دست آمده است[41]: 1-40 میلیون نفر به طور مزمن دچار اختلال خواب بوده و 20 تا 30 میلیون نفر نیز به طورمتناوب این اختلال را تجربه میکنند؛ 2-این اختلال از ابتداییترین تا آخرین روزهای عمر میتواند به سراغ هرکس بیاید."