چکیده:
شهر مشهد به جهت وجود بارگاه حضرت امام رضا ع ، امام هشتم شیعیان، یکی از مقصدهای عمده مذهبی ایران است و هر ساله، در ایام تعطیلات شاهد حضور گسترده زوار و گردشگران مذهبی است. با وجود این، بدسامانی و ناکارآمدی های مدیریتی تسهیلات و خدمات گردشگری موجب زیان های بسیار به گردشگری این شهر شده است. از آنجا که مدیریت درست مقصدهای گردشگری و نظم بخشیدن به امور گردشگران یکی از مهم ترین چالش ها است تعیین الگوی مطلوب برای مدیریت اثر بخش این مقصد مذهبی ضرورتی اجتناب ناپذیر است. برای حصول به این مقصود در تحقیق حاضر، فرایند مدیریت مقصد مورد بررسی قرار گرفته تا با شناسایی عوامل موفقیت و تعریف الگوهای مدیریت موثر مقصد به این عوامل نظم داده شود. از مقایسه الگوهای موجود مدیریت مقصد مدل کراچ و ریچی بیش از سایر مدل ها متناسب با تحقیق تشخیص داده شد. با استفاده از پرسشنامه از خبرگان در مورد وضعیت مطلوب و موجود عوامل مدل در شهر مشهد نظر خواهی شد که طبق نتایج، بین وضع مطلوب و وضع موجود در تمامی شاخص های مورد تحقیق در شهر مشهد فاصله وجود دارد و باید تمهیداتی اخذ شود.
Mashhad stands out as one of the major pilgrimage destinations of Iran، for accommodating the Holy Shrine of Imam Reza، – the 8th Imam of Shiites – which attracts floods of pilgrims and religious tourists every year during the vacations (holidays and memorials). However، mismanagement of tourism facilities and services causes much damage to the industry of the city. As the proper management of tourism destinations and the organization of tourists’ affairs، are two of the most important challenges for governments، defining a suitable pattern for the effective management of this pilgrimage destination seems to be an unavoidable necessity. To achieve this objective، destination management process was studied initially in this research، success factors were identified، and finally the pattern for effective management of destinations was outlined. By comparing the current models of destination management، the Kerach & Richi’s (2003) was found the most suitable for this study. A questionnaire was developed to ask experts their views on the ideal and the current situations of the model’s factors in Mashhad. Obtained results demonstrated a gap between the ideal and the current situation in all the investigated parameters. At the end، based on the data analysis findings، some remedies for improvement of the current situation were offered.
خلاصه ماشینی:
"(به تصویر صفحه مراجعه شود) در این طیف،ترکیبات مختلف ارتباط بین انگیزههای مذهبی و غیرمذهبی،و میزان تاثیرگذاری هرکدام در تصمیم به سفر مشخص شده است که تفاوت و ارتباط بین گردشگر و زائر را براساس یک مدل مفهومی نشان میدهد.
(به تصویر صفحه مراجعه شود) روش تحقیق برای تعیین مدل،با مطالعه ادبیات موضوع،متناسبترین مدل با تحقیق حاضر انتخاب شد و بخش مدیریت مقصد و عوامل کلان و خرد،با توجه به انطباق مستقیم با موضوع تحقیق انتخاب و عاملهای موجود در این قسمتها بهعنوان عوامل موثر شناخته شد.
(به تصویر صفحه مراجعه شود) نتایج نمودار فوق نشان میدهد میانگین کلی عوامل مطلوب نسبت به موجود بالاتر است و در خرده عوامل نیز نشان داده شد در هر دو وضعیت،مدیریت بحران و سپس مدیریت بازدیدکنندگان کمترین میانگین را داراست و در وضع موجود، سازمانهای دخیل در توسعۀ گردشگری و کیفیت خدمت/تجربه دارای بالاترین میانگین است.
(به تصویر صفحه مراجعه شود) نتایج نمودار فوق نشان میدهد در همۀ عوامل به طور کلی وضعیت مطلوب نسبت به وضعیت موجود دارای میانگین بالاتری است اما در خرده عاملها در وضعیت مطلوب،اقتصاد و محیط اجتماعی-فرهنگی دارای میانگین بالاتر و محیط دموگرافیک دارای میانگین پایینتری است.
از دیگر ملزومات گردشگری مذهبی در مشهد میتوان به موارد زیر اشاره کرد:ایجاد سیستمی با طراحی مطلوب و منسجم و هماهنگی در دستگاهها و سازمانهای مختلف گردشگری بهویژه در حوزه نظارت جهت افزایش کیفیت خدمات و تجربه؛بهبود ادراک مالی جامعه از ماهیت گردشگری و فرصتهایی که از این طریق برای مؤسسات و کل جامعه فراهم میآید و افزایش بودجههای دولتی برای توسعه گردشگری مذهبی و ایجاد جاذبه برای سرمایهگذاران بخش خصوصی در این زمینه،حمایت از سوددهی سرمایههای خارجی توسط دولت؛توجه به شاخصهای بومی و مذهبی در معماری شهر و ایجاد جاذبهای گردشگری؛توسعۀ فناوریهای جدید و ایجاد امکان دریافت اخدمات پیش و در حین سفر برای گردشگران و در نهایت ایجاد نظام گردشگری مذهبی."