چکیده:
در سالهای اخیر واژه «هلال شیعی» از سوی عبدالله دوم پادشاه اردن، مطرح شد که در خلال آن خطر قدرت گرفتن شیعیان را در منطقه مطرح کرد. به عقیده آنها جمهوری اسلامی ایران میتواند، با اعمال نفوذ طبیعی در میان شیعیان عراق، تحولات ژئوپلتیک خاورمیانه را هدایت کرده و موازنه قدرت را به نفع شیعیان و علیه منافع آمریکا و اسرائیل تغییر دهد. این مقاله بر آن است تا به سؤالهای زیر پاسخ دهد:1. مقصود از شیعه چه فرقهای است؟ 2. نقش هلال شیعی در ژئوپلیتیک خاورمیانه چیست؟ 3. منظور از هلال شیعی، هلال جغرافیایی است یا سیاسی؟ 4. آیا هدف از هلال شیعی، ایران هراسی است؟ 5. دغدغههای استراتژیک آمریکا درباره مؤلفه تشیع در خاورمیانه چیست؟ 6. آیا هلال شیعی شکل گرفته است؟
In recent years the term "Shiite Crescent" was first applied by king Abdullah II king of Jordan through which he put forth the threat of Shiite's empowerment. In their opinion, Islamic Republic of Iran is capable of controlling geopolitical developments in the middle-east via its influence on Iraqi Shiites and change the power balance to Shiite's interests and against American and Israeli interests. This article is aimed at addressing these questions:1-What denomination do they mean by Shiite? 2-What is the role of "Shiite Crescent" in geopolitical developments in the middle-east? 3-Is "Shiite Crescent" a geographical crescent or a political one? 4- Is "Shiite Crescent" aimed at Iran-o-phobia? 5-What are strategic concerns of US about the element of Shiite Islam in the middle-east? 6-Has "Shiite Crescent" been formed?
خلاصه ماشینی:
نقش هلال شیعی در ژئوپلیتیک خاورمیانه ظهور انقلاب اسلامی در ایران و روی کار آمدن حکومت شیعی در این کشور، این فرصت را در اختیار اندیشه سیاسی شیعه قرار داده است تا بتواند الگوی ایدئولوژیکی خود را گسترش دهد، اما گسترش این اندیشه از یک سو به عوامل مختلف منطقهای بهویژه فعالیتهای غربیها و آمریکا و از سوی دیگر تأمین شدن شیعیان منطقه، چه از لحاظ سیاسی و چه اقتصادی مانند مادری دلسوز از جانب ایران بستگی دارد.
( عزتی، 1384؛ فاضلینیا، 1385الف) تحولات اخیر در عراق و روی کار آمدن دولت شیعی که دولتمردان آن سالها در ایران ساکن بودهاند و به نوعی خود را مدیون ایرانیان میدانند؛ پیروزیهای حزبالله لبنان در جنگ 33 روزه علیه اسرائیل که مستقیما با ایران در ارتباط است؛ پیروزیهای شیعیان بحرین در عرصههای سیاسی این کشور و سرانجام اقدامات حوصیها در یمن، همگی نشان میدهد که شکلگیری هلال شیعی از جنبه مثبت آن ـ که بر اثر پیروزی انقلاب اسلامی در سال 1357 آغاز شده است ـ متوقف نشده و در حال تکامل و پیشرفت است.
(جاودانی مقدم، 1387) مقامات آمریکا با اشاره به اظهارات پادشاه اردن چنین ادعا میکنند: در کنار ایران و عراق که دارای اکثریت جمعیت شیعه هستند، کشورهای لبنان و بحرین به دلیل جمعیت زیاد شیعی و سوریه با حاکمیت اقلیت شیعیان علوی و گروه شیعیان عربستان سعودی به دلیل سکونت در مناطق نفت خیز، با شکل دادن به «هلال شیعه»، تحولات ژئوپلتیکی را از خلیج فارس تا مدیترانه تحت تأثیر قرار میدهند.