چکیده:
نظام توزیع فضایی جمعیت سکونتگاههای انسانی ماحصل عملکرد عوامل مختلف محیطی است. هدف از مقاله حاضر، سنجش اثرات مهاجرتی بر الگوی پراکنش جمعیتی سکونتگاههای روستایی با استفاده از روش آنتروپی و پیش بینی گرایش نظام سکونتگاهی در افق 1400 میباشد. روش تحقیق در مقاله حاضر، از نظر ماهیت از نوع تحقیقات توصیفی- تحلیلی و از حیث هدف، از نوع تحقیقات کاربردی است. برای انجام پژوهش حاضر، ابتدا بانک اطلاعات جمعیتی سکونتگاههای روستایی شهرستان بیرجند در دوره زمانی 85-1335 تهیه و به کمک نرم افزارهای آماری Exel وSpss طبقه بندی جمعیتی و میزانهای رشد انجام شد و سپس با استفاده از روش آنتروپی نسبت به سنجش میزان بی قوارهگی و گرایش به تعادل یا عدم تعادل توزیع فضایی جمعیت سکونتگاههای روستایی اقدام گردید. نتایج حاصل از تحلیل بر اساس مدل آنتروپی، بیانگر عدم تعادل فضایی جمعیت در دهستانهای شهرستان بیرجند و گرایش نسبی به عدم تعادل در افق 1400 میباشد.
خلاصه ماشینی:
"در این مقاله سعی شده تا ضمن تحلیل روند رشد جمعیت و الگوی استقرار فضایی سکونتگاههایروستایی،گرایش نظام توزیع فضایی جمعیت در افق سال 1400 را به مدد فنون آیندهنگری جمعیتیپیشبینی نماید و برای سنجش پراکنش جمعیت سکونتگاههای روستایی از روش آنتروپی1(شاخص بینظمی)استفاده شده است.
میزان آنتروپی نسبی این دهستان در 1385 معادل86%برآورد میشود که نمایانگر عدم تعادل در توزیع فضایی جمعیت در طبقات جمعیتی استو برآورد میزان آنتروپی نسبی برای سال 1400 نیز حاکی از تداوم این عدم تعادل است.
همچنین 50 درصد از روستاها در دوره زمانی1375-1385 دارای رشدی معادل 2/5 درصد سالیانه و کمتر از آن بودهاند درحالیکه این رقمبرای دوره آماری 1355-1365 معادل 1/3-درصد بوده است که خود حاکی از روند کند شدنتخلیه جمعیتی در این دهستان بوده است بهطوری که میزان جمعیت از 9318 نفر در سال 1355 به17286 نفر در سال 1385 رسیده است که نرخ رشد 1/24 درصد را نشان میدهد.
میزان آنتروپی این دهستاندر سال 1385 معادل 95%برآورد میشود که نمایانگر عدم تعادل در توزیع فضایی جمعیت درطبقات جمعیتی است و برآورد میزان آنتروپی نسبی برای سال 1400(64%)نیز حاکی از تشدیداین عدم تعادل است.
میانگین جمعیتی روستاهای این دهستان در سال 1385 معادل 125 نفر و در سال1365 معادل 180 نفر بوده است که حاکی از روند کوچکشدن سکونتگاههای روستایی از نظرتعداد جمعیت است.
محاسبه میزان آنتروپیجمعیتی برای دهستانهای شهرستان بیرجند در دوره زمانی 1375-1385 و پیشبینی آن برایسال 1400 براساس میانگین نرخ رشد جمعیتی 50 ساله(1335-1385)نمایانگر عدم تعادل در پخشایش جمعبت و ادامه این روند برای افق 1400 میباشد."