چکیده:
در طول چند دههی اخیر با تغییر بنیادهای شهرنشینی و دگرگونی در مفاهیم کار، سکونت و فراغت، فضاهای عمومی به یکی از نیازها و ضرورت های اساسی جوامع بشری و یکی از دغدغههای برنامه ریزان و مدیران بدل شده است. هدف از این نوشتار، بررسی و تحلیل وضعیت دسترسی و کاربرد بهینهی فضاهای عمومی همچون پارک، خیابان و بازار در شهر عسلویه با توجه به رشد شتابان فیزیکی ـ کالبدی آن از سال 1377 (همزمان با آغاز فعالیت های منطقهی ویژهی اقتصادی انرژی پارس جنوبی)، افزایش جمعیت شهر و منطقهی عسلویه و نقش پذیری آیندهی شهر در سطح ملی و جهانی است. روش پژوهش این مطالعه توصیفی ـ تحلیلی و برپایهی مطالعات کتابخانه ای، بررسی های میدانی و پرسشنامه است. در تحلیل نتایج نهایی، شاخصهای قابلیت دسترسی از روابط معیار نسبی دسترسی، فرصت تجمع و رتبهی دسترسی به فضاهای عمومی و در ارزیابی کاربرد بهینهی آن نیز، شاخصهای سازگاری، مطلوبیت و آسایش مورد استفاده قرار گرفته شده است. یافته ها نشان می دهند که پارک ساحلی نگین با معیار نسبی دسترسی 428/6 بهترین رتبهی دسترسی (5/9) و وضعیت را از لحاظ کاربرد بهینهی فضاهای عمومی دارد و در مقابل آن، خیابان دولت با 98 درصد و بازار شهر با رتبهی دسترسی (7/4) و 5/97 درصد از دیدگاه شهروندان پایینترین کیفیت و مطلوبیت در ارزیابی کاربرد بهینهی فضاهای عمومی داشته است. همچنین پایین ترین معیار نسبی دسترسی75/18، فرصت تجمع 228 و رتبهی دسترسی 99/3 مربوط به خیابان جمهوری اسلامی است. در پایان نیز پیشنهادها و راهکارهایی برای استفاده و دسترسی آسان افراد و گروههای اجتماعی ارائه شده است.
خلاصه ماشینی:
"با توجه به رابطهی شمارهی 1 و موارد ذکرشده،برای نمونه محاسبهی معیار نسبی دسترسی شهروندان از بخش مسکونی برای پارک نگین به صورت زیر است: فضای عمومی:پارک نگین nP (مقصد)، مبداء:بخش مسکونی شهر عسلویه تعداد فعالیتها در پارک نگین براساس بازدیدهای میدانی :نیمکت رسمی 30 مورد در پارک نگین که بهعنوان یک فعالیت در سنجش معیار نسبی در نظر گرفته شده است،1-نیمکت غیررسمی،2-رستوران،3-سایبان(7 مورد)، 4-سرویس بهداشتی،5-وسایل بازی کودکان(9 مورد)،10-لوازم ورزشی(15 مورد)،16-سطل زباله،17-آلاچیق، 18-مسیر ویژهی پیادهروی،19-کفسازی،20-ساحل-محیط طبیعی،21-درختان،21-نمادها و مجسمهها(5 مورد)،22-مجسمههای نوری-چراغی(4 مورد)،23-میز دستهجمعی و گروهی و...
رابطهی 2)(به تصویر صفحه مراجعه شود) براساس رابطهی شمارهی 2 که در آن: iA -اندازهگیری قابلیت دسترسی از مکان A (محل مسکونی) I به فعالیتها و پتانسیلهای فضای عمومی و محل تجمع j ؛ ja -فرصتهای(جذابیتهای)فضاهای عمومی شهر j ؛ jB -دو برابر مقدار و ارزش(آستانه) ja در فضای عمومی j جمعیت جذب میشود dna ydieneG-lE 7,6002,nosniveL( .
تعداد افراد در مراجعه دوباره به فضای عمومی بازار به صورت روزانه(قدرت تکرار روزانه)-49 jE تعداد افراد مورد بررسی در بخش مسکونی شهر-50 (به تصویر صفحه مراجعه شود) براساس ضرایب و نتایج روابط شمارهی 3 و 4،رتبهی دسترسی به فضای عمومی بازار شهر عسلویه با توجه به این که سه مکان عمومی بازار خطی،پاساژ سماء و مرکز تجاری خلیجفارس بوده 4/7 به دست آمده است.
تغییر مثبت ضریب شاخص و رتبهی دسترسی به فضاهای عمومی در شهر عسلویه براساس موقعیت آن،بدینگونه است که فضاهای عمومی ساحلی شهر در رتبهی بالاتری هستند و در واقع موقعیت مکانی این فضا هماهنگ با شرایط طبیعی قرار داشته و در قابلیت دسترسی تأثیرگذار بوده است،اما موقعیت بازار (بخش تجاری)با توجه به ویژگیهای فیزیکی-کالبدی(مبلمان-پیادهرو)موجب تغییر منفی ضریب دسترسی شده است."