چکیده:
خانواده بعنوان خاستگاه و نخستین مرحله» زندگی اجتماعی از جایگاه مهمی در حکمت عملی برخوردار است. فلاسفه اسلامی نیز بتناسب زمانه خود توجه ویژه یی به این موضوع داشته اند و دستورالعملهایی برای چگونگی مدیریت خانواده و جایگاه آن و نیز نقش والدین و فرزندان ارائه داده اند. حکیم صدرالمتالهین گرچه شاید از نظر حجم و ظاهر، مباحث چندانی در اینباره نداشته است اما براساس چارچوب و روش فکری حکمت متعالیه و نیز مباحث پراکنده خود وی و پیروان و شارحان او، میتوان نظام و دستورالعملهایی کارآمد درباره مدیریت زندگی و خانواده استنباط و استخراج کرد. در این نظام که آنرا وجودشناسی فلسفی خانواده مینامیم، خانواده مثلثی است که نقش و جایگاه هریک از اعضای آن و خداوند بعنوان قانونگذار و قاضی آن، بدقت و بدان سیاق ترسیم شده است که ایفای آن کمال آدمی را درپی می آورد.
خلاصه ماشینی:
حکیم صدر المتالهین گرچه شاید از نظر حجم و ظاهر، مباحث چندانی دراینباره نداشته است اما براساس چارچوب و روش فکری حکمت متعالیه و نیز مباحث پراکندۀ خود وی و پیروان و شارحان او،میتوان نظام و دستور العملهایی کارآمد دربارۀ مدیریت زندگی و خانواده استنباط و استخراج کرد.
IB} کلیدواژگان {VKتدبیر منزل حکمت متعالیه وجود شناسی فلسفی خانواده نقش وظایف والدین تربیت اسلامیVK} تدبیر منزل حکمت،که از تفکر و نظر و عقلانیت آغاز شده(و به آن حکمت نظری میگویند)با ربطی طبیعی و یک بایستۀ فطری به حکمت عملی میانجامد،چراکه طبیعت بشر-و حتی جانداران هوشمند-علم و شناخت طبیعت را استخدام میکند و آنرا سبب سود و مصلحت خود در عمل بکار میبندد،و فی المثل با شناخت آتش،از خطر آن پرهیز میکند.
بحکم این قاعدۀ کلی و عقلی و نقلی،این ولایت و جانشینی از پیامبر و امام و فقیه جامع شرایط رهبری، در خانواده هم-که جزئی از اجتماع بزرگ بشری و اسلامی است-وجود خواهد داشت و جانشین و مدیر اول که واسطۀ بین خدا و اعضای خانواده است، باید با یکی از دو عنصر اصلی(زن یا مرد)باشد که بدلیل حمایت از زن و رفع مسئولیتهای سنگین از دوش او،آنرا به مرد دادهاند.
مرد چون«رئیس اول»خانواده میشود طبق قواعد افلاتون و فلاسفۀ مسلمان،مثل هر رئیس اول جامعه و مدینهیی،باید خانواده را حکیمانه و با رعایت اصول دینی و اخلاقی و عقلانیت همراه با عواطف انسانی اداره کند و زن نیز رئیس دوّم و مدیر داخلی منزل و دارای وظایف مدیریت و تربیت و حفظ نظام خانواده میباشد- فرزندان نیز هنرآموزان این مدرسه هستند و برای ریاست و مدیریت خانوادههای آینده تربیت میشوند.